Venizelos kimdir

Venizelos kimdir, Yunan devlet adamı ve diplomat

Elefterios Venizelos, 23 Ağustos 1864 tarihinde o zamanlar bir Osmanlı toprağı olan Girit adasındaki Hanya şehrinin bir köyünde doğdu. Bu sırada Osmanlı Devletine bağlı olan adada Rum isyanları sürmektedir. Bu isyanlardan dolayı sürgüne gönderilenlerden birisi olan babasının cezasından dolayı, ilk eğitimini Syros Adasında yaptı. Eğitimine daha sonra Atina’da devam ederek, Atina Üniversitelerinde hukuk tahsili yaptı. 1889 yılında Adaya avukat olarak döndü ve Girit Yerel Meclisine seçildi.

Girit adasının Yunanistan’a katılmasını amaçlayan isyanların önderliğini yapmaya başlayan Venizelos, daha sonra Osmanlı-Yunan savaşının (1897) çıkmasına sebep olan ayaklanmaları başlattı. Bu savaşta Yunanlılar mağlup oldukları halde, zamanın büyük devletlerinin müdahale ve desteğiyle Osmanlılara bağlı özerk Girit yönetimi kuruldu. 1898 yılında Girit Yüksek Komiserliğine atanan Yunan kralının oğlu Prens Georgios ile özerk yönetimin Adalet Bakanlığına da Venizelos atandı. Savaş sırasınkaran İngiltere, Fransa, Rusya ve İtalya askerleri Adadan çekilmeyerek “barış gücü” olarak Adada kaldılar (1898). Osmanlı kuvvetlerinin çekilmesiyle tamamen korumasız kalan Müslüman halk, Adayı terk etmeye başladı. Venizelos’un çıkardığı silahlı ayaklanma sonucu, Prens George görevinden istifa etmek zorunda kaldı (1906).

Yunanistan’daki askeri ayaklanma sonucu kral tarafından meclisin dağıtılması üzerine yeni seçimler yapıldı. Seçimleri büyük bir çoğunlukla Venizelos’un Liberal Partisi kazandı. Venizelos 1911 yılında başbakan oldu.

Venizelos, Sırbistan, Bulgaristan ve Karadağ ile kurduğu Balkan Birliğinin desteğiyle, Osmanlı İmparatorluğu’na açtığı savaşta, Girit’in 30 Mayıs 1913’de Yunanistan’a bağlanmasını sağladı. Türkiye’ye Birinci Balkan Savaşında çok zarar vermiştir.

Osmanlılardan aldığı toprakları kaybetme korkusuyla, I. Dünya Savaşı‘nda tarafsız kalmayı tercih etti. Ancak, İtilâf Devletleri’nin verdiği teminatla Çanakkale’ye kuvvet göndermeye kalkışınca, Kral Konstantinos tarafından istifaya zorlandı (1915). Aynı yıl yapılan seçimlerle tekrar iktidara geldi. Fakat Sırbistan’ın yanında savaşa girme kararı, ikinci kez görevinden uzaklaştırılmasına sebep oldu.

Birinci Dünya Savaşında kraliyetin Almanları destekleme isteklerine rağmen Yunanistan’ı Almanlara karşı savaşa sokmayı başarmış ve İzmir’in işgal edilmesi konusunda İtilaf devletlerinin desteğini aldıktan sonra şehri işgal ettirdi (15 Mayıs 1919).1920 senesinde imzalanan Sevr Antlaşması ile Ege Adalarından çoğunu, Doğu Trakya, İzmir gibi Türklerin elinde bulunan toprakları sınırlarına katmıştır. Daha da ileri giderek Batı Anadolu’yu işgal etmişse de İstiklal Savaşının kazanılması neticesinde 1922-1923 senelerinde Lozan Konferansında İzmir ve Doğu Trakya’yı tekrar Türkiye’ye bırakmak zorunda kalmıştır.

1916 yılında Selanik’te muhalif bir hükümet kurdu ve ancak 1917 yılında Konstantinos’un tahtı bırakmasından sonra Atina’ya dönebildi. I. Dünya Savaşı’ndan sonra yapılan Nöyyi ve Sevr Antlaşmaları’yla sağladığı topraklarla, 1918 muhtırasında belirttiği Megali Idea gerçekleştiremeyince, İngilizlerin desteğiyle 1919 yılında Türkiye ile savaşa girdi.

1928’de milli birlik hükümetiyle iktidara geldi. Bu yıllarda Türkiye’ye karşı barışçı bir siyaset uygulamaya çalıştıysa da ülke içindeki ekonomik dengesizlik, onu 1933’te iki kez hükümetten çekilmek zorunda bıraktı. 1930’larda Türkiye ile de münasebetlerini düzelterek aradaki gerginlikleri ortadan kaldırmayı başarmıştır. 1933 senesinde Cumhuriyetçi subaylar Venizelos’u devirerek idareyi ele almışlardır. Venizelos 1935 senesinde bir karşı devrim yapmak istemiş, muvaffak olamayınca Paris’e sürgüne gönderilmiş ve 18 Mart 1936 tarihinde Paris’te ölmüştür.