Albert Calmette kimdir, Fransız bakteriyoloji bilginidir. Çalışma arkadaşı Camille Guerin ile birlikte, BCG kısa adıyla bilinen tüberküloz aşısını hazırlamışlardır.
Louis Pasteur‘ün öğrencisi olan Albert Calmette, Camille Guerin ile birlikte, BCG aşısı (Bacillus Calmette-Guerin) olarak bilinen verem aşısını geliştirmiş, ayrıca verem hastalığı için bir tanı testi (Calmette tepkimesi) tanımlamıştır.
Albert Calmette, 12 Temmuz 1863 tarihinde Nice, Fransa‘da doğmuştur. Tam adı Albert Leon Charles Calmette’dır. 1881 yılında Fransa’da bir şehir olan Brest’teki Deniz Tıp Kolejine girdi. Tabip yardımcısı olarak Hongkong ve Amoyve Formoza adasında tropikal hastalıklar üzerinde çalışmak üzere görevlendirilmiştir. Albert Calmette, buradan Fransız Kongo’sundaki Gabon’a giderek uyku hastalığı ve karasu ateşi üzerinde çalışmalar yapmıştır. Buradan Fransız Newfoundland adası yakınındaki iki küçük adada, kırmızı leke humması denilen hastalık üzerinde çalışmış ve bunu yapan mikrobu bulmuştu. 1886 yılında Paris Üniversitesi’nde tıp öğrenimini tamamladı.
Paris Pasteur Enstitüsünde çalışmaya başlayan Albert Calmette, 1889 yılında Louis Pasteur‘un isteği üzerine Çinhindi’ne giderek 1891 yılında Saygon kenti kurdu ve bu enstitüde, suçiçeği ve yılan zehirine karşı koruyucu bir serum hazırladı. Yakalandığı dizanteri sebebiyle Fransa’ya dönmek zorunda kaldı. 1895 yılında Fransa’ya döndükten sonra 1896 yılında Lille’deki Pasteur Enstitüsü’nü kurarak yöneticiliğini üstlendi (1896-1919). Pastör enstitüsünde Yılan zehirlenmesine karşı polivalent serum üzerinde çalıştı. Laboratuarda çalışırken işaret parmağını ısıran yılan zehirlenmesini, kendi bulduğu serum ile tedavi etti. Ancak parmağının ucunu kaybetti.
Albert Calmette, Uzak Doğudaki Veba salgını üzerinde de çalışmıştı. Calmette başarıları yüzünden Lille’de yeni açılan Pastör enstitüsünün başına tayin edildi. Burada şehir kanalının temizlenmesi işine ağırlık verdi. Maden işçilerinin ankylostomiasis tedavisini yönettikten sonra, Portekiz, Cezayir ve Yunanistan’daki veba epidemisini durdurma görevini aldı.
1. dünya savaşının 1914 yılında başlamasından sonra, Almanlar Kuzey Fransa’yı işgal ettiler. Calmett’in Lille de kalması emredildi, fakat eşi Almanya‘ya sürgüne gönderildi. Calmette, Alman askerlerinde başlayan tifo salgınını durdurma görevi verildi. Savaş bittikten sonra Calmette, Lille’deki görevini veteriner olan arkadaşı Camille Guerin‘e devrettikten sonra, Paris’teki Pastör enstitüsüne döndü.
1908 yılında, sığırlarda vereme yol açan basilin safra içeren bir besi yerinde üretildiği zaman, enfeksiyon yapıcı etkisinin zayıfladığını buldu. Bu zayıflatılmış basillerden geliştirilen BCG aşısı, 15 yıl sonra çocukların vereme karşı aşılanmasında kullanılmaya başladı. Avrupa’da hemen benimsenen BCG aşısı, İngiltere ve ABD‘de ancak 1940’ta, Albert Calmette’in ölümünden yıllar sonra uygulamaya kondu.
Albert Calmette, 1917 yılında Paris Pasteur Enstitüsü’nün müdür yardımcılığına atandı ve tüberküloz bölümünün kuruluşunu örgütledi.
1906 yılında Lille Pasteur Enstitüsü’nde tüberküloz üzerinde çalışmaya başlayan Albert Calmette ve Camille Guerin, iki yıl sonra, hastalıklı sığırlardan alınan tüberküloz basillerinin safra salgısı (öd) katılmış bir kültür ortamında üretildiği zaman, hastalık yapıcı özelliğini yitirdiğini, buna karşılık antikor yapıcı özelliğini koruduğunu gözlemlediler.
Böylece üretilen ve iki araştırmacının adıyla anılan BCG (Bacillus Calmette-Guerin) aşısı on beş yıl sonra insanlar üzerinde denendi ve yaygın aşı uygulamasına başlandı. Başarılı ilk aşı çalışması 1 Temmuz 1921 tarihinde Paris‘te başladı. Paris Belediye Hastanesinde anneleri tüberkülozlu olan 600 çocuk aşılandı. Hiçbiri hastalanmayınca, aşı uygulaması hızla yayıldı. Ancak Almanya’nın Lubeck kentinde aşılanan 249 çocuktan 73’ü tüberkülozdan ölmüştü. Herkes yeniden laboratuara kapandı. Uygulamalar ve tüm kayıtlar sabırla didik didik incelendi. Sonunda, Almanya’nın Lubeck kentindeki çocuk hastanesine gönderilen BCG aşısı suşunun içine virülan verem basili karışmıştı. BCG aşısı ile Calmette ve Guerin’in hiç suçu yoktu.
Ancak, yeni doğmuş çocuklara ağız yoluyla verilen aşı 1930’da birçok çocuğun ölümüne neden olmuştu. Yeniden araştırmalara başlayan Calmette, bugün onun adıyla anılan deri tepkimesini (Calmette tepkimesi) bularak özellikle aşının uygulanmasındaki sakıncaları giderdi. Getirdiği çözüm bir tanı yöntemiydi ve çok zayıflatılmış, az miktarda tüberküloz basili deriyi çizerek vücuda verildiğinde yerel bir enfeksiyona yol açıyorsa, hastalığa karşı korunma mekanizmasının geliştiğini gösteriyordu. O tarihten sonra, yalnızca bu denemeye olumsuz yanıt veren çocuklarda deri altına şırıngayla aşı uygulamasına geçildi ve pek çok ülkede tüberkülozun önü alındı.
Albert Calmette, 29 Ekim 1933 tarihinde Paris, Fransa‘da 70 yaşında ölmüştür.
Bazı eserleri :
1907 – Les venins, les animaux venimeux et la serotberapie antivenimeuse (Zehirler, Zehirli Hayvanlar ve Zehire Karşı Serum Tedavisi)
1920 – L’infection bacillaire et la tuberculose chez l’homme et chez les animaux (İnsanda ve Hayvanlarda Basilli Hastalıklar ve Tüberküloz)
