Aleksandr Bogdanov kimdir, Aleksandr Bogdanov, 1908 yılında Petersburg’da yayınlanan ve büyük ilgiyle karşılanan “Kızıl Yıldız” adlı konusu Mars’ta geçen bilim kurgu türü romanını yazdı
Aleksandr Bogdanov, 22 Ağustos 1873 tarihinde Sokółka, Rus İmparatorluğu (şimdiki Polonya)’da öğretmen bir ailenin çocuğu olarak doğmuştur. Asıl adı Alyaksandr Malinovsky’dur. Tıp eğitimi için girdiği Moskova Üniversitesi‘nden mezun olamadan, Narodnaya Volya grubuna üye olmak suçundan tutuklandı. Tula şehrine sürgün edilen Bogdanov, Kharkiv Üniversitesi‘nde eğitimine devam etti. Tula şehrinde eğitimine devam ederken de devrimci faaliyetlerine devam etti. 1899 yılında üniversiteden doktor olarak mezun oldu.
1899 yılında “Doğadaki basit elementlerin muhtemel tarihi” adlı kitabını yayınlayınca Çar polisi tarafından yeniden tutuklanıp 6 ay hapis yattı ve sonra Vologda’ya sürgün edildi. Sürgün döneminde sosyal adalet, ekonomi-politik ve felsefe üzerine araştırmalar yaptı. 1903 yılında Bogdanov takma ismini alarak Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi’nin Bolşevik fraksiyonuna katıldı. 1904 yılında yurt dışında Vladimir Ilyich Lenin‘le tanıştı.
Aleksandr Bogdanov, uzun yıllar, Vladimir Ilyich Lenin‘in yakın çalışma arkadaşı olarak Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi (RSDİP) içinde faaliyet yürüttü.
Bolşevikler arasında yaklaşık 6 yıl boyunca en önde gelen isimlerden birisi olan Bogdanov, 1904-1906 yılları arasında 3 ciltlik felsefi eseri “Ampriyo-Monizm”i yayınladı. Bogdanov bu eserinde Marksizm ile Ernst Mach, Wilhelm Ostwald, Richard Avenarius gibi filozofların görüşlerini birleştirmeye çabaladı. Bu çalışma ünlü marksist Nikolay Buharin başta olmak üzere birçok kişiyi etkiledi.
1905 yılında başarısız Rus Devriminden sonra Aleksandr Bogdanov, Duma‘daki Sosyal Demokrat vekillerin geri çağrılmasını, partinin tamamen yer altına çekilmesini savundu ve bu konuda karşıt fikirlerde olan Vladimir Ilyich Lenin‘le karşı karşıya geldi. Uzun süre devam eden bu karşıtlık 1908 yılında tamamen uzlaşmaz bir hale geldi. Bu ayrışmada bolşeviklerin çoğunluğu Vladimir Ilyich Lenin‘in yanında yer alırken, Vladimir Ilyich Lenin bu dönem kaleme aldığı “Materyalizm ve Ampiryokritisizm” kitabıyla Bogdanov’u felsefi idealizmle yapmakla suçladı.
Aleksandr Bogdanov, 1908 yılında Petersburg’da yayınlanan ve büyük ilgiyle karşılanan “Kızıl Yıldız” adlı konusu Mars’ta geçen bilim kurgu türü romanını yazdı. Daha sonra 1918 ve 1929 yıllarında yeni basımları yapıldı. Kitap, Maksim Gorki, Anatoli Vasilieviç Lunaçarski, Andrey Platonov, Aleksey Nikolayeviç Tolstoy ve Ivan Antonovich Yefremov gibi dönemin önde gelen yazarları tarafından takdir edildi.
Aleksandr Bogdanov, Vladimir Ilyich Lenin‘le düştüğü anlaşmazlık sonucunda 1909 Haziran’ında Paris‘te düzenlenen bir konferansla Bolşevik fraksiyondan atıldı. Bunun üzerine İtalya‘nın Capri adasındaki Anatoli Lunaçarski ve Maksim Gorki‘nin yanına giden Bogdanov çalışmalarına burada devam etti. Boykotçular (otzovists) olarak anılan bu muhalif grup burada bir parti okulu kurdular. 1910 yılında Bologna’ya taşıdıkları bu parti okulunda 1911’e kadar eğitim verdiler. Çok geçmeden Lenin ve yandaşları da Paris‘te bu gruba karşı bir parti okulu oluşturdu. Ancak bu çalışmaların bir sonuç vermemesi üzerine Bogdanov siyasetten uzaklaştı ve 1914’te çıkan bir afla Rusya‘ya geri döndü.
1913-1917 yıllarında iki ciltlik yapıtı Genel Örgütsel Bilim’i yazdı. Bu yapıtta, daha sonraki gelişimini sibernetikte bulan, ters bağıntının, modellemenin, incelenen cismin sistem analizinin ilkeleri ve benzeri gibi bir dizi düşünce ileri sürdü.
Aleksandr Bogdanov, Birinci Dünya Savaşı‘na kadar yoğun bilimsel çalışmalar yaptı. Birinci Dünya Savaşı süresince doktorluk yapan Bogdanov, Ekim Devrimi‘nde hiçbir rol almadı. Bolşeviklerin iktidarı almasıyla beraber, kendisine sunulan partiye yeniden katılma tekliflerini geri çeviren Bogdanov, 1922‘ye kadar, bilimsel çalışmalara daldı. Önceden araştırmaya başladığı konularda ciddi ilerlemeler kaydeden Bogdanov, sibernetik teorisinin öncülü oldu. 1918 yılında ekonomi profesörü olarak, yeni kurulan Sosyalist Sosyal Bilimler Akademisi’nin yöneticiliğine getirildi.
Aleksandr Bogdanov, 1917 yılında Rusya‘da gerçekleşen Ekim Devrimi‘nden sonra kendisini biyoloji ve tıp alanlarında çalışmaya verdi.
1920 yılında Sovyetler Birliği’nde kurulan proleter sanat hareketi Proletkult’un kuruculuğunu ve baş teorisyenliği Bogdanov yaptı.
1923 yılının yazında Aleksandr Bogdanov, hükümet muhalifi İşçi Gerçeği grubunu desteklediği gerekçesiyle gizli polis tarafından tutuklandı ve 5 hafta boyunca sorgulandı. Serbest bırakılmasının ardından yeniden bilimsel çalışmalarına ağırlık verdi. 1924 yılında kan transfüzyonu deneylerine başladı. Aleksandr Bogdanov, bu deneylerle hiç yaşlanmayan ebediyen genç insanı yaratma derdindeydi. Bu çalışmalar kapsamında aralarında Lenin’in kardeşi Maria Ulianova‘nın da bulunduğu birçok kişi Bogdanov’un deneylerine katıldı.
11 kan transfüzyonu deneyi gerçekleştiren Bogdanov, bu deneyler sonunda, deneklerdeki görme bozukluklarının, saç dökülmelerinin durdurulabildiği fark etti. Çalışmalarının sonuç vermesi üzerine 1926 yılında Hematoloji ve Kan Transfüzyonu Enstitüsü’nü kurdu.
1926 yılında dünyada bir ilk olan Kan Nakli Enstitüsü’nün başkanlığını yaptı ve 1928 yılında kendi üzerinde yaptığı başarısız bir kan transfüzyonu deneyi sırasında, öğrencisinden kaptığı sıtma ve tüberküloz bakterileri nedeniyle hayata gözlerini yumdu.
Aleksandr Bogdanov, 7 Nisan 1928 tarihinde Moskova, Rusya‘da 55 yaşında ölmüştür.
Kitapları :
1899 – Doğadaki basit elementlerin muhtemel tarihi
1904 – Ampriyo-Monizm
1908 – Kızıl Yıldız
1912 – Tektologiya
1913 – Mühendis Menni / Kızıl Yıldız -2
1913 – Genel Örgütsel Bilim
1923 – Proleter Şiir.
