Aleksandr Soljenitsin kimdir, 1970 yılında Nobel Edebiyat Ödülü verildi.
Aleksandr Soljenitsin, 11 Aralık 1918 tarihinde Kislovodsk, Rusya‘da doğmuştur. Aydın bir Kazak ailesinden geliyordu. Babası doğumundan önce bir kazada öldüğünden, annesi tarafından yetiştirildi. Annesi Taisiya Solzhenitsyna, babası Isaakiy Solzhenitsyn’dır. Rostovna-Donu Üniversitesi’nin matematik bölümünü bitirdikten sonra Moskova Devlet Üniversitesi’nde mektupla edebiyat öğrenimi gördü. 1942 yılında üniversiteden mezun oldu. Bu arada Orduda topçu olarak görev aldı. 1939-1945 arasında dört sene Sovyet ordusunda topçu olarak görev yaptı. 1942 yılında yüzbaşı rütbesindeyken İkinci Dünya Savaşı‘na katıldı. Ancak 1945 yılında cephedeyken yazdığı mektuplardaki Josef Stalin karşıtı görüşleri nedeniyle tutuklandı ve sekiz yıl hapis cezasına çarptırıldı.
Sovyetler Birliği’nin Adolf Hitler‘le uzlaşma yolu bulmasının savaşı önleyebileceğini, bu yüzden Sovyet halkının savaştan dolayı yaşadığı yıkımdan Josef Stalin‘in Hitler’den daha fazla sorumlu olduğunu iddia etti.
Moskova yakınlarındaki bir hapishaneye konulan Soljenitsin, 1950 yılında Kazakistan‘da bulunan Ekibastus’ta siyasal tutuklular için düzenlenmiş özel bir kampa gönderildi ve üç yıl burada kaldı. Bu kamptan da “istenmeyen kişi” (persona non grata) ilan edilerek 1953 yılında sürgüne gönderildi. Kazakistan’ın Kok Terek köyünde öğretmenlik yaρmaya başladı. Bu dönemde kansere yakalandı ve bir süre Taşkent’te tedavi gördü.
1962’de “İvan Denisoviç’in Yaşamında Bir Gün” adlı kitabını çıkardı. Bu öyküsünün başarısı üzerine kendini tamamen yazarlığa verdi. Soljenitsin, Kruşçev’in 1964’te iktidardan düşmesinden sonra gier ve baskılarla karşı karşıya kaldı. 1963’te yayımlanan öykü kitabından sonra yapıtlarının SSCB‘de basılmasına izin verilmedi. Bunun üzerine yapıtlarını gizlice çoğaltıp dağıtmaya başladı.
Bir yıl sonra Sovyet Yazarlar Birliği’ne kabul edildi. Ancak “Matryonin dvor” ve “Dlya polzı dela” adlı öyküleriyle tekrar partinin hedef tahtası haline geldi. 1966’da yazara ülke dışına çıkma yasağı konuldu ve üç yıl sonra Yazarlar Birliği’nden çıkartıldı. 1970 yılında layık görüldüğü Nobel Edebiyat Ödülü’nün kendisine politik nedenlerle verildiği iddia edildi ve bir daha SSCB’ye alınmayacağından çekinerek Stockholm ‘deki ödül törenine katılmadı.
Gulag Takım Adaları adlı eseri yayımlanır yayımlanmaz Sovyet basınının saldırısıyla karşılaşan Soljenitsin, Batı’nın gösterdiği büyük ilgiye rağmen tutuklandı ve 12 Şubat 1974‘te vatana ihanetle suçlandı. Ertesi gün SSCB yurttaşlığından çıkarılarak ülke dışına sürüldü. 1974 yılında Sovyet hükümeti tarafından vatandaşlıktan çıkarıldıktan sonra sınır dışı edildi. İsviçre‘ye yerleşen Soljeoitsin, 1974 Aralıkta İsveç‘e giderek 1970’te kendisine verilmiş olan Nobel Edebiyat Ödülü‘nü aldı.
İki sene İsviçre‘de kaldıktan sonra 1976 yılında Amerika Birleşik Devletleri‘ne göç etti. Vermont’taki bir çiftliğe yerleşti.
İsviçre ve ABD’de geçirdiği sürgün yıllarından sonra Mihail Gorbaçov, yazarın yurttaşlık haklarının geri verilmesi gili kararı 1991 yılında resmen kaldırttı. Aleksandr Soljenitsin, 1994 yılında Rusya’ya döndü.
Komünizm dönemi Rusyasını anlattığı Gulag Takımadaları, birçok otoriteye göre Komünizmin sonunu getiren eserdir. Paris‘te yayınladığı üç ciltlik Gulag Takımadaları birinci cildini 1973’te, iki cildi 1975’te, üçüncü cildi de 1976’da yayımlandı.
Aleksandr Soljenitsin, 1973 yılında Natalya Reşetovskaya ile evlendi ölene kadar evli kaldı.
2007 yılında Rusya devlet başkanı Vladimir Putin kendisine ödül verdi.
Aleksandr Soljenitsin, 3 Ağustos 2008 tarihinde Moskova, Rusya’da 90 yaşında ölmüştür.
Kitapları :
1962 – İvan Denisoviç’in Yaşamında Bir Gün
1962 – Nedenin İyiliği İçin
1968 – Kanser Koğuşu
1968 – İlk Çember
1969 – Aşk Kızı ve Masum
1971 – 13 Numaralı Koğuş (Kanserliler Pavyonu)
1971 – Ağustos 1914
1973 – Gulag Takımadaları 3 cilt
1974 – Prusya Geceleri
1974 – Aleksandr İsaevich Soljenitsin, Sovyet Liderlerine Bir Mektup, Collins: Harvill Press
1975 – Meşe ve Buzağı
1975 – Lenin Zürih’te
1980 – Ölümcül Tehlike: Sovyet Rusya ve Amerika’ya Tehditler Konusundaki Yanlış Kavramlar
1983 – Kasım 1916
1983 – Zafer Kutlamaları
1983 – Mahkûmlar
1990 – Rusya’nın Yeniden İnşa Etmek
1992 – Rusya Nasıl Kurtulur?
1995 – Mart 1917
1995 – Nisan 1917
1995 – Rus Sorunu
1997 – Görünmez Müttefikler
2000 – Rojeke İvan Denisoviç (İvan Denisoviç’in 1 günü)
2000 – Kreçetovka İstasyonu’nda Bir Olay / Matriyona’nın Evi
2003 – 200 Yıl Hep beraber: 1772’den İtibaren Rus-Yahudi İlişkileri Üzerine
Aleksandr Soljenitsin Sözleri :
İnsanların ellerinden her şeylerini almadığınız sürece şeyini çaldığınız an sizin etki alanınızdan çıkar. O artık özgür olmuştur. / Aleksandr Soljenitsin
Doğruya eklediğiniz her şey, doğruluğu eksiltir. / Aleksandr Soljenitsin
Çok eski çağlardan beri cesaretsizliğin, sonun başlangıcı olarak kabul edildiğini söylemeye gerek var mı acaba. / Aleksandr Soljenitsin
Bir çığlık bir çığ meydana getirir. / Aleksandr Soljenitsin
İnsan mezardan dönemez ama hatadan dönebilir. / Aleksandr Soljenitsin
