Aleksey Nikolayeviç Tolstoy kimdir, Aleksey Tolstoy Sovyet edebiyatının en güçlü temsilcilerinden, dünya çapında tanınmış şair, roman ve oyun yazarıdır. Yazarın Türkçedeki en önemli yapıtı bir nehir roman olan Azap Yolları üçlemesidir.
Aleksey Nikolayeviç Tolstoy, 10 Ocak 1883 tarihinde Pugaçyov, Rusya‘da doğmuştur. Annesi Aleksandra Leontyevna Turgenyeva, babası kont Nikolay Aleksandroviç Tolstoy’dur. Soylu bir aileden gelen Aleksey Nikolayeviç Tolstoy, Lev Tolstoy‘un da uzaktan akrabasıdır. İlk eğitimini evde özel öğretmen rehberliğinde tamamlayan Aleksey Nikolayeviç Tolstoy, 1897 yılında ailesi ile birlikte 14 yaşında iken Samara’ya taşındı. 1901 yılında liseden mezun olduktan sonra Üniversite eğitimi için Petersburg‘a gitti. Aleksey Nikolayeviç Tolstoy, Petersburg’da Teknoloji Enstitüsü’nün Makine Mühendisliği bölümüne mühendislik öğrenimi gördü. 1907’de diplomasını almasına kısa bir süre kala, kendini edebî çalışmalara adamaya karar verdi ve enstitüyü bıraktı.
Bu yıllarda ilk şiirlerini, Nikolay Nekrasov ve Semyon Nadson‘dan öykünerek 1907 yılında, 1911 yılından sonra da oyun ve romanlarını yayınladı. Birinci Dünya Savaşı‘na muhabir olarak katıldı. 1917 yılında Sosyalist Ekim Devrimi‘ni izleyen İç Savaş’ta Beyaz Ordu saflarında yer aldı, ardından Paris‘e göç etti. 1923 yılında Sovyetler Birliği’ne döndü, sosyalist iktidarı destekledi.
Aleksey Nikolayeviç Tolstoy, 1915 yılında Nataliya Krandievskaya ile evlendi. Nikita Tolstoy, Dmitriy Tolstoy, Yuriy Tolstoy, Mariana Tolstoy adlarında çocukları oldu.
Yazarlık kariyeri 1907 yılında çıkardığı bir şiir derlemesiyle başladı. Devrimin ilk yıllarında (1918-1921) göçmen olarak Paris‘te yaşadı. Daha sonra ülkesine geri döndü.
1921 yılında Berlin‘e göç etti ve Arefe grubuna (Sovyet hükümetiyle yapılan savaştan sonra ortaya çıkan, Rus göçmenlerinin, entelektüellerinin toplumsal politik hareketi) girdi. Berlin‘de kaldığı dönemde “Aelita” romanını, “Kara Cuma” ve “Yatak Altında Bulunan El yazması” hikâyelerini yazdı. 1923 yılında ülkesine geri gitti. Dönüşünden sonra “Azap Yolu” üçlemesini yazdı.
Aleksey Nikolayeviç Tolstoy, iki kez, edebiyata yaptığı katkılardan ötürü Josef Stalin Ödülü’nü kazandı. İkinci Dünya Savaşı sırasında enerjisini gazeteciliğe verdi ve cephe ile ilgili pek çok deneme kaleme aldı.
Yazarın Türkçedeki en önemli yapıtı Azap Yolları üçlemesidir. Birinci Dünya Savaşı, Büyük Sovyet Devrimi, uzun ve zorlu iç savaş yıllarının zengin bir panoramasını sunan eser, tüm derinliği ve karmaşıklığı ile insan doğasını, olaylar içindeki insanların ıstırap ve sevinçlerini işler. Serinin ilk kitabı İki Kız Kardeş Ali Rıza Yalt‘ın Türkçesiyle ilk kez 1969 yılında yayınlanmıştır. İkinci kitap Yıl 1918, üçüncü kitap Kederli Sabah adını taşır.
Aleksey Nikolayeviç Tolstoy, 23 Şubat 1945 tarihinde Moskova, Rusya’da 62 yaşında kanser nedeni ile ölmüştür.
Josef Stalin Ödüllü, İvan Groznıy (Korkunç İvan) adlı tiyatro oyunu da klasikler arasında sayılmaktadır.
Eserleri :
– Savaş hakkındaki eserleri
– Kahramanların Ordusu
– “Blitskrig”ve “Blitskrah”
– Kuzey Amerika Yazarlarına
– Moskova Düşmanı Tehdit Ediyor
– Bizi Yenemezsin
– Niçin Hitler Yenilgiyi Kabullensin
– Vatan
– Rus Karakteri
– İvan Sudarev’in Hikâyeler Dizisi
– Hitler Ordusunun Kara Günleri
– Madde işaretli liste öğesi
– Neyi Savunuyoruz
– Nefrete Çağırıyorum
Romanları :
– Nevzarov’un veya İbikus’un Maceraları (1924)
– Mühendis Garin’in Hiperboloidi (1927)
– Göçmenler (1931)
– Azap Yolu(Kız Kardeşler-1922)
– Azap Yolu (1918. Yıl-1928)
– Azap Yolu (Kederli Sabah-1941)
– Kara Altın (Göçmenler) (1931) – tarihi roman
Hikayeleri :
– Horozcuk, Turgenyev’le Bir Hafta, (1910)
– Evlenme Teklifi (1910)
– Mişuka Nalımov(1910)
– Aktris (İki Arkadaş) (1910)
– Hayalperest (Aggey Korovin)(1910)
– Rastergin’in Maceraları (1910)
– Hariton Altını (1911)
– Aşk (1916)
– Hoş Hanım (1916)
– Mavi Kentler (Rusça: Голубые города, 1925) – öykü
– Petro’nun Günü (1918)
– Sıradan İnsan (1917)
– Dört Çağ (1920)
– Paris’te (1921)
– Kont Kaliostra (1921)
– Nikitina’nın Çocukluğu (1922)
– Kargaşa Zamanlarının Hikâyesi (1922)
– Aelita (1923) – bilimkurgu öykü
– Görgülü İnsan (1927)
– Engerek(1928)
– Ekmek(1937)
– İvan Groznıy (Dişi ve Erkek Kartal,1942, Zor Yıllar,1943)
– Rus Karakteri (1944)
– Tuhaf Hikâye (1944)
– Yağma Edilmiş Dünyada Yedi Gün (1924)
– Eski Yol
– Kara Cuma
– Halka Adasında
– Yatak Altında Bulunan El Yazması
– Karda
– Serap
– Antuan Rivo’nun Öldürülmesi
– Balık Avında
Tamamlanmamış eserleri :
– Birinci Petro (Rusça: 1929-1945, bitmemiş) – tarihi roman
– Yegor Abazov (1925)
Masalları :
– Deniz Kızı Masalları
– Saksağan Masalları
– Altın Anahtar ve Buratino Maceraları(1936)
– Pisboğaz Kılıbık
– Büyücünün Kızı ve Büyücü Kraliçe
Piyesleri :
– Danton’un Ölümü
– Födor İvanoviç’in Ölümü
– Miskin
– Köy Kırlangıcı
– İmparatoriçenin Büyüsü
– Arabaların İsyanı (Rusça: 1925) – oyun
– Harika (folklör)
– Aşk-Altın Bir Kitap
– Birinci Petro (1929-1945, bitmemiş) – tarihi roman
– İvan Groznıy (Korkunç İvan) (Stalin Ödüllü 100.000 Ruble;1946 Yılı
– Şeytan(folklör)(Diğer İsmi Mardıkin Dede) Piyes yazarın derlemeleri arasına girer:”Aşk Komedisi”ve “Acı Renk”(1922)
Filme çevrilmiş eserleri :
1924- Aelita
1928- Topal Ağa
1937- 1938-Birinci Petro
1939- Altın Anahtar
1944- İvan Groznıy
1957- Azap Yolu:Kız Kardeşler, birinci bölüm
1958- Azap Yolu:18.Yıl, ikinci bölüm
1958- Buratino Anıları
1959- Azap Yolu:Kederli Sabah, üçüncü bölüm
1965- Mühendis Garin’in Hiperboloidi
1965- Engerek
1973- Mühendis Garin’in İflası
1975- Buratino Maceraları
1977- Azap Yolu (Üç Bölüm)
1980- Önemli İşlerin Başlangıcında
1982- Kont Nevzarova’nın Maceraları
1984- Aşkın Formülü (“Kont Kaliostra”)
1992- Nikitina’nın Çocukluğu
1992- Güzel Yabancı Kadın
1997- Buratino’nun Yeni Maceraları.
