Antoine Bourdelle kimdir, 1900 yılında Rodin‘in atölyesinde kurulan Rodin Enstitüsü’nde Rodin‘le birlikte heykelcilik öğrenimine büyük katkısı olmuştur.
Antoine Bourdelle, 31 Ekim 1861 tarihinde Montauban, Fransa‘da doğmuştur. Tam adı Emile Antoine Bourdelle’dir. 13 yaşında okuldan ayrılarak “möble-dolap” yapma atölyesi olan babasının yanında çalışmaya başladı ve bu türlü özel marangozluk becerilerinde ustalaşmaya başladı. 1876 yılında Toulouse “Guzel Sanatlar Akademisi”nde okumak için bir burs kazandı. Bundan kısa zaman sonra da Paris‘e gidip “École nationale supérieure des beaux-arts” yüksek okuluna yazıldı.
Özellikle 1890 yılından 1903 yılına kadar birlikte çalıştığı Rodin‘den etkilendi. O tarihte romantizme karşı çıkmaya karar vererek, kendine daha ağır başlı ve sade bir anlatım yolu seçmek amacıyla Rodin‘den uzaklaştı. Eskiçağ Yunan sanatında ve Roma sanatındaki biçimlerin sadelik ve ağırlığında karar kıldı. Bununla birlikte, heykellerinin oylumları son derece karmaşık olarak kaldı ve manevi değerlere düşkünlüğünün etkisiyle, plastik bir anlatımcılığa yöneldi. Ayrıca romantizmden de tam anlamıyla kopamadı (yirmi bir Beethoven başından oluşan dizide bu açıkça görülür).
Antoine Bourdelle, sanat eğitimini heykeltıraş “Aleksandr Falguire“‘in öğrencisi olarak, “Jules Dalou“nun atölyesine devam ederek yapmıştır. 1893 yılında okuldan ayrıldı ve 15 yıl heykeltıraş Auguste Rodin‘in pratik atölye asistanı olarak çalıştı. Bu arada doğum şehri olan Montauban‘da 1870 Prusya–Fransa Harbi ölüleri anısına yapılacak anıt müsabakasına 1894 yılında katıldı. Bu anıt için 1896 yılında ilk maketini müsabaka kuruluna sundu. Bu anıt maketi bu kurul üyeleri tarafından hiç de iyi karşılanmadı ise de Rodin‘in araya girmesi ile bu anıtı yapma siparişini 1897 yılında Bourdelle aldı. Bu anıt 1902 yılında bitirilip törenle açıldı.
Montauban anıtı-1902
1908 yılında Polonya‘ya seyahate çıktı. Orada “Mickiewicz Anıtı” için heykeller siparişi aldı ve bunu gerçekleştirebilmek için hayatının sonuna kadar uğraştı. Ayrıca bir sıra yeni eser gerçekleştirdi: İngres büstü, “Rüzgar Altında Beethoven”, “İki Eliyle Beethoven” ve “Yatan Koç”.
Antoine Bourdelle, 1893 yılından 1909 yılına kadar 15 yıl heykeltıraş Auguste Rodin‘in pratik atölye asistanı olarak çalıştı. 1909 yılında Rodin stüdyosundan ayrıldıktan sonra 1902 yılında özel sektör okulu olarak kurulmuş olan “Academie de la Grande Chaumiere”de heykelcilik ve sanat dersleri vermeye başladı.
Bourdelle bu dönemde uluslararası ün kazanmış ve Roma, Stockholm, Bükreş, Brüksel‘deki müzeler eserlerini almışlar ve sergiler tertip etmişlerdir. Gününün önemli kültürel ve edebi şahsiyetleri, örneğin Anatol France, Andre Gide vb onun sanatını övmüşlerdir. Öğrencilerinin modernist ve her sanat kuralını kırmaya uğrasan avantgart grupların başına geçmelerine karşıt olarak Bourdelle eski antik kurallara bağlı heykelcilik yapmaya uğraş vermiş ve klasik sanat estetiğini savunan sanatçıların bayraktarlığını üzerine almıştır.
Heykel için desen eskizleri Bourdelle için gayet önemliydi ve sanatını gerçekleştirmek için desen hazırlanmasını zorunlu görmekteydi. Paris şehrine ait olan ve o şehirde bulunan “Musee Antoine Buourdelle”‘de onun 6.000 kadar desen ve eskizi bulunmaktadır. Bunlar arasında Champs-Elysees Tiyatrosu cephesi, Amerikali dansöz Isadora Duncan resmi ve Rheims Notre Dame Katedrali alevler içinde eskizleri de bulunmaktadır. Ona göre “Güzelliğin temeli desen çiziminin bilinmesidir. Sonunda heykelcilik her manada çizimden başka bir şey değildir.
Antoine Bourdelle, Rodin atölyesinde ve 1909 – 1929 döneminde Académie de la Grande Chaumière okulunda birçok tanınmış heykeltıraş ve ressamın eğitimini ve yetişmesini sağlamıştır; bunlar arasında nesillerinin büyük sanatçılarından olan Alberto Giacometti, Henri Matisse, Aristide Maillol, René Iché ve Germaine Richier sayılabilir. Uluslararası tanınması hazırladığı anıtsal heykeller dolayısıyladır; örneğin Héraklès archer (Okçu Heraklios).
Okçu Herakles -1909
Antoine Bourdelle, öğrencilerine de öğütlediği gibi, “biçimleri bir geometrici gibi” düşünmüş, ama, aynı zamanda da en küçük ayrıntıya bile, bütünün anlatımcılığına katkıda bulunacak anlamlı bir dinamizm kazandırmaya özen göstermiştir. Montauban’daki Şehitler Anıtı’nda yer alan savaşçının, araları açılmış parmakları; Ludwig van Beethoven‘in çenesindeki kabarıklık; vb. Bourdelle’in esinindeki başlıca özelliği oluşturan idealizm, sanatçının bir sava ağırlık veren konulara yönelmesine yol açmıştır. General Alvear Anıtı (Arjantinli kurtaracının çevresinde Zafer, Güç, Belâgat ve Özgürlük gibi alegorilere yer vermiştir). Amerika‘ya Selamını yollayan Fransa; Mickiewicz Anıtı; Calais’li Burjuvalar; vb.
Bourdelle, olağanüstü bağdaştırma yeteneğiyle işlediği temaların birer öykünme olmasını, güçlü kişiliği sayesinde engellemeyi başarmış bir sanatçıdır. Alsace Bakiresi (gotik anlayışta); Can Çekişen Kentauros (Eski Yunan sanatı anlayışında); Alvear’in Atlı Heykeli (Rönesans üslubunda) bunun örnekleri arasındadır. Yaptığı büstlerde (Jean Auguste Dominique Ingres, Rodin, Anatole France‘ın büstleri) kişilerin iç dünyasını derinlemesine yansıtmıştır.
Heykelciliğinin yanı sıra resimle de ilgilenen sanatçının, Champs-Elysees tiyatrosuna yaptığı freskler ve alçak kabartmalar, soyutlamaya yönelmek istemediğini açıkça ortaya koyar. Grande-Chaumiere’de öğretmenlik de yapan Bourdelle, çağdaş sanatın öncüleri arasında yer alan birçok sanatçının (özellikle Germaine Richier ve Hajdu) hocası olmuştur.
“Tuileries Salonu”‘nu kurmuş; bu kurumun başkan yardımcılığı görevini yüklenmiştir. Antoine Bourdelle, 1924 yılında Fransa hükümeti tarafından “Kumandan” sınıfında Legion d’Honneur nişanı ile onurlandırılmıştır.
Antoine Bourdelle, Atina’da güzel sanatlar eğitimi almış olan Yunan çırağı Cleopatre Sevastos ile evlendi. Rhodia Dufet-Bourdelle, Pierre Bourdelle adlarında iki çocuğu oldu.
Antoine Bourdelle, 7 Mayıs 1929 tarihinde Paris‘in batısında bir sayfiye olan Vesinet’te yaşayan arkadaşı sanat eseri metal dökümcüsü Rudier’in evini ziyarete gitti ve orada çok hasta olarak yatağa düştü. Temmuzda biraz iyileşir gibi olduysa da Eylül sonunda tekrar hastalanıp 1 Ekim 1929 tarihinde bu şehirde hayata gözlerini yumdu.
Antoine Bourdelle, 1 Ekim 1929 tarihinde Le Vésinet, Fransa‘da 68 yaşında ölmüştür.
Eserlerinin sergilendiği bazı müze ve heykel parkları :
Musée Bourdelle, Paris, Fransa.
Musée Ingres, Montauban , Tarn-et-Garonne, Fransa
Musée jardin Antoine Bourdelle, Égreville, Seine-et-Marne, Fransa.
Aichi Valilik Sanat Muzesi, Japonya
Courtauld Gallery Courtauld Institute of Art, Londra, İngiltere
California Palace of the Legion of Honor, San Francisco, ABD
Galleria nazionale d’arte moderna e contemporanea, Roma, İtalya
Hermitage Müzesi Sankt-Peterburg, Rusya
Hirshhorn Museum and Sculpture Garden, Washington, ABD
Kimbell Art Museum Fort Worth, Teksas, ABD
Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België, Brüksel, Belçika
Kröller-Müller Museum Heykel Parki, Otterlo, Hollanda
Minneapolis Sculpture Garden, Minneapolis Minnesota, ABD
Museo Nacional de Bellas Artes, Buenos Aires, Arjantin
National Gallery of Scotland, Edinburgh, İskoçya
National Gallery of Australia, Canberra, Avustralya.
