Cavit Orhan Tütengil kimdir, Köy Enstitüleri, Türkiye’nin kalkınma sorunları, azgelişmişlik gibi sosyal problemler üzerine araştırmalar yapmış olan Türk sosyolog, akademisyen ve gazeteci. Mustafa Kemal ATATÜRK’ün izinden giden vatansever bir gazeteci olan Tütengil, 7 Aralık 1979 sabahında üniversitedeki işine giderken kendisine düzenlenen silahlı saldırı sonucunda hayatını kaybetti.
Cavit Orhan Tütengil, 17 Ocak 1921 tarihinde, Tarsus’da dünyaya geldi. İlk ve orta öğrenimini bu şehirde tamamlamasının ardından İstanbul’a taşınan Tütengil, Haydarpaşa Lisesi’ne kayıt oldu.
1949 yılında Haydarpaşa Lisesi’nden mezun olmasının ardından İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’nü kazandı. 1944 yılında üniversiteyi bitiren Tütengil, 1953 yılına kadar [Antalya ve Diyarbakır Liselerinde öğretmen olarak görev aldı.
Kepirtepe ve Aksu’da bulunan köy enstitülerinde çalışan Tütengil, 1948 yılında bu konuyla ilgili ilk kitabını yayınladı; Köy Enstitüsü Üzerine Düşünceler. M.E.B. tarafından İngiltere’ye iki yıllık bir eğitim ve inceleme gezisi için gönderilen düşünce adamı, yurda dönmesinin ardından İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi’nde Sosyoloji Asistanı olarak göreva başladı.
İstanbul Üniversitesi’nde doktora tezini veren ve aynı üniversitede, 1960 yılında doçentlik ünvanı almaya hak kazanan Tütengil, 1949–1954 yılları arasında sosyoloji teorisyenleriyle ilgili önemli kitaplar kaleme aldı. 60’lı yıllardan itibaren kaleminin yönünü az gelişmişlik, Türk toplumsal yapısı ve kırsal sosyoloji gibi alanlara çeviren yazar, bir yandan da Cumhuriyet Gazetesi’ndeki köşesinden fikirlerini halka ulaştırıyordu.
Aydınlanma ve gelişme sürecindeki Türkiye’nin en parlak isimlerinden birisi olan gazeteci, yazar ve sosyolog Cavit Orhan Tütengil, 7 Aralık 1979 tarihinde, İstanbul’da bulunan evinden ders verdiği üniversiteye gitmek üzere evden çıkarken uğradığı silahlı saldırı sonucunda hayata gözlerini yumdu.
Eserleri
Ziya Gökalp’in Bibliyografyası (1945)
Köy Enstitüsü Üzerine Düşünceler (1948)
Prens Sabahattin (1954)
Ziya Gökalp Üzerine Notlar (1956)
Gazete ve Dergileri İNceleme Metodu (1961)
Azgelişmiş Ülkelerin Toplumsal Yapısı (1961)
Türkiye’de Bölge Basını ve Diyarbakır Gazeteciliği (1962)
Köyden Şehire Göç Meselesi (1963)
Köy Sorunu ve Gençlik (1967)
Ağrı Dağı’ndaki Horoz (1968)
Sosyal Bilimlerde Araştırma ve Metod (1969)
Yeni Osmanlılar’dan Bu Yana İngiltere’de Türk Gazeteciliği (1969)
Türkiye’de Köy Sorunu (1969)
Azgelişmenin Sosyolojisi (1970)
100 Soruda Kırsal Türkiye’nin Yapısı ve Sorunları (1975)
Temeldeki Çatlak (1975)
Atatürk’ü Anlamak ve Tamamlamak (1975)
Montesquieu (1977)
