Çerkes Ethem kimdir

Çerkes Ethem kimdir, Kurtuluş Savaşı‘nda Kuvayı Milliye döneminin çetecilerindendir.

Çerkez Ethem, Büyük Çerkes sürgününde Kafkasya’nın Şapsığ yöresinden göçederek Bandırma’nın Emre köyüne yerleşmiş Sapşığ Çerkez oymağından, Adıge ailesinden Pşevu Ali Bey’in beş oğlunun en küçüğü olarak 1885 tarihinde dünyaya geldi. Abileri de çeşitli savaşlara katılmışlar, hatta iki abisi (Reşet ve Tevfik beyler) 1901 ve 1902 yıllarında Harbiye’yi bitirerek subay çıkmışlardı.

Çerkez Ethem, 14 yaşında evden kaçarak Bakırköy Süvari Küçük Zabit Mektebi’ne girdi. Balkan Savaşı‘nda Bulgar cephesinde yaralandı. Kıdem zammı ve madalya aldı. I. Dünya Savaşı‘nda Eşref Kuşçubaşı’nın yönettiği Pan Turanist Teşkilatı Mahsusa ile birlikte İran, Afganistan ve Irak’a yapılan akınlara katıldı.

Atatürk’ün Samsun‘a ayak bastığı sıralnda Çerkes Ethem liderliğinde Yunan işgaline karşı direniş başlatılır. Kasım 1919’da Garp ve Merkez Cephesi’nde komuta Çerkes Ethem‘indir. Yunan Ordusu’nun durdurulması, isyanların bastırılması ve Ankara’da Meclis’in toplanabilmesi Çerkes Ethem’in sayesinde mümkün olabilmiştir.

1919-1920 tarihleri arasında bir yıldan uzun bir süre Anadolu’da tek önemli vurucu güç olan Kuvayı Seyyare’yi kurdu ve yönetti. Kurtuluş Savaşı başlarken Kuzeybatı Anadolu’da çete kurarak bir yandan Yunanlılar’la bir yandan padişahcılarla çarpıştı. Anzavur, Bolu, Düzce ve Yozgat ayaklanmalarının bastırılmasında büyük yarar gösterdi.

Ancak düzenli ordu içinde yer alması istenince , emrindeki güçlerle TBMM hükümetine karşı ayaklandı, üstüne gönderilen kuvvetlere yenilince Yunanlılar’a sığındı (12 aralık 1921) . Yunanlılar yenilip Anadoludan çekilince onlarla birlikte Yunanistan’a gitti. Ankara İstiklâl Mahkemesi tarafından idama mahkûm edildi. Önce Mısır’a sonra da Ürdün’e giden Ethem Bey Kardeşlerinin aksine, 150’liklerin affından sonra da Türkiye’ye dönmedi. Mustafa Kemal ATATÜRK para ve pasaport gönderdiğinde, Ethem’de “ianeye ihtiyacım yok, yargılanıp aklanmayacaksam dönmenin bir anlamı yok” diyerek Türkiye’ye dönmeyi reddetti.

Çerkez Ethem 21 Eylül1948 de Amman’da hayata gözlerini yumdu. Şeria Nehri’nin kıyısında toprağa verildi. Kabri, Ürdün’ün başkenti Amman’da Vadi-i Kır’daki Kabartay Mezarlığı’nda bulunuyor.