Desiderius Erasmus kimdir, Rönesans ile birlikte ortaya çıkan hümanizm akımının yaratıcılarından ve en büyük temsilcilerinden biridir.
Desiderius Erasmus, 28 Ekim 1466 tarihinde Rotterdam, Hollanda‘da doğmuştur. Hollandalı bir felsefe adamıdır. Din adamı olmak üzere 1487 yılında Hollanda´da Gouda yakınındaki Augustinus’çu Steyn Manastırına girdi, 1492 yılında papaz oldu. Ancak hiçbir zaman geleneksel anlamda bir rahip olarak etkinlik gösteremedi; kendini daha çok bilime adamak istediği gerekçesiyle, dini makamlardan “cüppe giymeme” iznini aldı.
Paris Üniversitesi‘ne devam etti. 1494 yılınşli bir dille savunduğu Antibarbari´yi yazdı. 1495 yılında, Paris‘te, Montaigue Kolejindeki derslere devam etti; buradaki öğretimi izleyince skolastik yöntemler üzerine eleştirisinde ne kadar haklı olduğunu gördü. 1499’da İngiltere‘ye gittiğinde, John Colet, Thomas More (Morus) gibi aydınlarla tanıştı ve bu dostluklarla ufku daha da genişledi. 1500’lerin başında Fransa‘ya döndü, Yunanca metinleri incelemeye koyuldu ve Adagiorum Chiliades´in ilk basımını yayımladı. 1504 yılında, Enchiridion Militis Christiani adlı yapıtında, yalnızca Kutsal Kitaba dayalı, yeni bir tanrıbilimin ilkelerini özetledi. Daha sonraları Vulgata´nın (Latince) metnini İncillerin (Yunanca) özgün metniyle karşılaştırmayı amaçlayan yönteme son biçimini verdi.
1505 yılında bilgisini geliştnca bütün İtalya‘yı dolaştı. Venedik‘te yayımcılardan biri olan Aldo Manuzio’nun atölyesine sık sık gidip geliyordu ve 1508 yılında Adagiorum Chiliades´in tam baskısını hazırladı. 1509 yılında İngiltere‘ye döndü ve konuğu olduğu Thomas More’un evinde Deliliğe Övgü’yü (Encomium Moriae) yazdı; 1511 yılında Paris‘te yayımlattı. Bu yapıtın Latince başlığı bir sözcük oyunu biçiminde, Thomas More’a duyduğu hayranlığı dile getiriyordu. 1511 yılından 1514 yılına değin Cambridge’de ders verdi. Sonraları Basel’e (İsviçre) ve Anvers’e (Belçika) gitti; burada geleceğin Karl V’i için, 1515’te Institutio Principis Christiani (Hıristiyan prensin eğitimi) adlı yapıtı yazdı. Bu Çalışmasında antikçağ bilgeliğini, bağnazlığı reddetmeyi ve İncil’e sadık kalmayı, bir prensin iyi eğitilmesinde en sağlam güvenceler olarak önerdi.
1516 yılında Basel’de Yeni Ahit’in Latince bir çeviriyle beraber ilk Yunanca basımını yayımladı. 1517’den 1521’e değin Louvain’de (Belçika) yaşadı. Colloquia Familiaria (Bilimsel Tartışmalar) adlı yapıtı 1518 tarihini taşır. Erasmus 1521’de sekiz yılını geçireceği Basel’e yerleşti ve burada Froben adlı yayımcı, yapıtlarının toplu basımını yaptı.
Papalığın düşünceler üzerinde kurduğu hegemonyaya karşı çıkarak, gerçek Hıristiyanlık ruhunu antik çağın yalınlığında aradı. Güzel sanatların ve bilimlerin yayılmasını, Avrupa’nın ortak bir sanat ve bilim anlayışının çatısı altında birleşmesini, hümanizmin birinci koşulu saydı.
Özgün yapıtlarıyla ve çevirileriyle antik çağ düşüncesinin Avrupa’da yayılmasına çok büyük katkılarda bulundu. Martin Luther‘in reformları başladığında, kilisenin yenilenmesi görüşüne katılmakla birlikte, Hıristiyan dünyasının kargaşaya, parçalanmaya sürüklenmesine şiddetle karşı çıktı.
Luther, Erasmus’u her türlü çekişmenin dışında kalan bir kişi, yani bir yandaş olarak görüyordu; bu nedenle onu kendi safına çekmeye çalıştı. Oysa, More’un Contra Lutherum adlı yapıtından bir yıl sonra, Erasmus, büyük reformcunun yıldırımlarını üstüne çeken De libero Arbitrio Diatribe Sive Collatio´yu (Özgür istenç üzerine inceleme) yazdı ve Luther’e Hyperaspistes adlı yapıtla yanıt verdi (kitabın adı, Ebdomekonta’nın Yunanca’sında “Koruyucu” anlamına gelmekteydi).
Reform Basel’e kadar yayılınca, Erasmus katolik Freiburg im Breisgau kentine gitti. Burada Basel’de yayımlatacağı Praeparatio ad Mortem (Ölüme hazırlık) adlı yapıtını kaleme aldı.
1517’de İngiltere’de; 1524’ten sonrada Almanya’da, Papa, ona Reformculara karşı kullanılmak üzere yazmanlar ve belgeler sağlamıştır. Trento Konsili’den sonra, yapıtları yasak kitaplar listesine alınmakla birlikte, Papa kendisine kardinallik önermiştir; ancak Erasmus öneriyi geri çevirdi.
Basel, Erasmus’un mizacına uygundu. O dönemlerde Basel, katoliklik ile Reform’un yanyana az çok barış içinde yaşadığı bir kentti. Erasmus, dönemindeki din kavgalarından hiç hoşlanmıyordu. Bilgeliğe, herhangi bir bağnazlık karışmadığı sürece, ancak İncil’in ruhuna sadık kalmakla erişilebileceğine inanıyordu. Aynı ölçülülük ve sakınım onun edebiyat beğenisinde de göze çarpar.
Bir filozof olarak insanın yaradılıştan iyi olduğunu savunur. Erasmus’un Hıristiyan maneviyatçılığı da insanlara önerdiği yetkinlik idealine uygundur. Siyasal düşüncesinin temelinde ortak iyiyi ve barışı bulma kaygısı yatar.
1536’da Basel’de öldüğünde Avrupa’nın düşünce yaşamında papaların bile ziyaretine geldikleri bir kişi olacak kadar saygın bir yer edinmişti. Bütün yaşamı boyunca özlerini ana dilinde söylemişti: “lieve God” (Sevgili Tanrım).
Rönesansla birlikte ortaya çıkan hümanizm akımının öncülerinden ve en büyük temsilcilerinden biri olan Erasmus, Avrupa’nın ortak bir sanat ve bilim çatısı altında birleşmesine yaptığı katkılardan dolayı ve çağının eğitim felsefesine olan etkisi ile programa uygun bir isim olarak düşünülmüştür.
Hayatı boyunca Avrupa’nın değişik ülkelerinde bir gezgin gibi yaşayan Erasmus’un en önemli eseri “Deliliğe Övgü” (Moriæ Encomium), günümüzde de geçerliliğini korumakta ve bağnazlığa karşı kaleme alınmış en önemli yapıtlardan biri sayılmaktadır.
Desiderius Erasmus, 12 Temmuz 1536 tarihinde Basel, İsviçre‘de 70 yaşında ölmüştür.
Kitapları :
1500 – Adagia
1503 – Hıristiyan Şövalyesinin El Kitabı
1511 – Deliliğe Övgü
1512 – Copia: Bol Stil Temelleri
1513 – Disticha de moribus nomine Catonis
1515 – Sileni Alcibiadis’im
1516 – Novum instrumentum omne
1516 – Bir Hıristiyan Prensi Eğitim
1517 – Bellum
1518 – Colloquia
1524 – De Libero Arbitrio Diatribe Sive Collatio
1528 – Ciceronianus
1528 – De recta Latini Graecique Sermonis Pronunciatione ()
1529 – Instituendis liberaliter De pueris statim ac
1530 – Çocuklar için görgü A el kitabı
1533 – Bir Playne ve Tanrısal Fuarı veya Komünü Crede Bildirgesi
1535 – Vaiz
1536 – De octo orationis partium constructione Libellus
1539 – Apophthegmatum opus
Desiderius Erasmus sözleri :
– Ben bir dünya vatandaşıyım, herkese ama herkese bir yabancı olarak bilinirim.
– Kendimi tarif etmek, kendime sınır çizmek olur; kudretimin ise asla sınırı yoktur.
– Körlerin ülkesinde, tek gözlü insan kral olur.
– Ben bir özgürlük severim. Bir kesime hizmet etmeyeceğim ve edemem.
– Her zaman gerçeği oIduğu gibi söyIemek zorunIuIuğu yoktur. ÖnemIi oIan, gerçeğin açıkIanış biçimidir.
– İnsanın her şeyi iyi tanımasını engelleyen iki şey vardır: biri ruhunun önüne perde çeken utanma, öteki de kendisine tehlikeyi gösterip büyük işlemlere girişmekten yüz çevirten korku.
– Paylaşılmayan mutluluk mutluluk mudur, insan bir başına mutlu olabilir mi, tadını çıkarabilir mi?
– Kimse seni övmüyorsa, sen kendini öv.
Erasmus Programı Nedir?
Erasmus programı, Avrupa’daki yüksek öğretim kurumlarının birbirleri ile çok yönlü işbirliği yapmalarını teşvik etmeye yönelik bir Avrupa Birliği programıdır. Yüksek öğretim kurumlarının birbirleri ile ortak projeler üretip hayata geçirmeleri, kısa süreli öğrenci ve akademik personel değişimi yapabilmeleri için hibe niteliğinde karşılıksız mali destek sağlamaktadır. İsmini, değişik Avrupa ülkelerinde hem öğrenci, hem de akademisyen olarak bulunmuş olmasından dolayı Rönesans Hümanizminin önemli temsilcilerinden biri olan Hollandalı bilim adamı Erasmus’tan (1469–1536) almıştır.
ERASMUS PROGRAMI NE DEĞİLDİR?
1. Erasmus programı bir “yabancı dil öğrenme programı” değildir.
2. Erasmus programı tam anlamıyla bir “burs” programı değildir.
3. Erasmus programı bir “diploma” programı değildir.
4. Erasmus programı bir araştırma programı değildir.
PROGRAMIN AMACI NEDİR?
Programın amacı Avrupa’da yüksek öğretimin kalitesini artırmak ve Avrupa boyutunu güçlendirmektir. Erasmus programı, üniversiteler arasında ülkelerarası işbirliğini teşvik ederek; öğrencilerin ve eğitimcilerin Avrupa’da karşılıklı değişimini sağlayarak; programa katılan ülkelerdeki çalışmaların ve alınan derecelerin akademik olarak tanınması ve şeffaflığın gelişmesine katkıda bulunarak bu amacı gerçekleştirmeye çalışmaktadır. Daha kaliteli yükseköğretim sunan Avrupa’da mezunlar daha donanımlı, iş dünyasının beklentilerine daha fazla cevap veren bireyler olacaklardır.
Program, sunduğu hareketlilik olanağı ile Avrupa halklarının birbirlerini algılamasındaki önyargıların yükseköğretim çevrelerinde kırılmasına hizmet etmektedir. Erasmus programı ile 1987’den günümüze kadar 1,5 milyondan fazla yükseköğretim öğrencisi, başka bir Avrupa ülkesinde öğrenim hayatının bir dönemini geçirmiş; o ülkenin insanlarını ve kültürünü de tanıma imkanı elde etmiştir. Program 2012 yılı itibariyle 3 milyon öğrencinin Erasmus öğrencisi olmasını hedeflemektedir.
ERASMUS KAPSAMINDA DESTEKLENEN ETKİNLİKLER NELERDİR?
1. Öğrenci ve öğretim görevlisi değişimleri,
2. Eğitim programlarının geliştirilmesine yönelik işbirlikleri,
3. Müfredat geliştirme projeleri (Curriculum Development-CD) sonucunda elde edilen bilgilerin yaygınlaştırılarak uygulamada kullanılması,
4. Avrupa üniversitelerindeki bölüm ve/veya fakültelerin belirli bir alanda yaptıkları akademik çalışmaları ortaklaşa yürütebilecekleri bilimsel platformların (Thematic Networks) oluşturulması,
5. Dil kursları ve yoğun programlar,
6. Avrupa Kredi Transfer Sisteminin (AKTS) yerleştirilmesi.
PROGRAMDAN KİMLER NASIL FAYDALANABİLİR?
Erasmus programı, Hayatboyu Öğrenme Programına dahil ülkeler olan Avrupa Birliği üyesi 27 ülke, Avrupa Birliğine üye olmayıp Avrupa Ekonomik Alanı üyesi İzlanda, Lihtenştayn, Norveç ve Avrupa Birliğine aday ülkeler arasında yer alan Türkiye ve Hırvatistan ile İsviçre yüksek öğretim kurumlarının istifadesine açıktır. Erasmus programı çerçevesinde gerçekleştirilecek bütün faaliyetlerde, taraflardan en az birinin Avrupa Birliği üyesi ülke kurumu olması şartı aranmaktadır.
Ülkelerin ilgili resmi kurumlarınca yükseköğretim kurumu olarak kabul edilen üniversite, enstitü, akademi ve benzeri kurumlar, Avrupa Komisyonu Eğitim ve Kültür Genel Müdürlüğü’nün ilgili birimi olan Komisyon Yürütme Ajansı’na (The Education, Audiovisiual and Culture Executive Agency – EACEA) başvurarak Erasmus Üniversite Beyannamesi -EÜB (Erasmus University Charter – EUC) almaya hak kazandıkları takdirde, bu kurumların öğrenci ve personeli Erasmus programından faydalanabilir. Öğrenci staj hareketliliği gerçekleştirmek isteyen kurumların Genişletilmiş EÜB (Extended EUC) alması gerekmektedir.
2010-2011 akademik yılından itibaren geçerli olmak üzere, EÜB sahibi kurumların Öğrenci ve Personel Hareketliliği faaliyetlerinden yararlanacak bireylerinin:
• Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmaları ya da,
• Başka ülkelerin vatandaşı olmakla birlikte Türkiye’de bir okulda, meslek okulunda, yükseköğretim kurumunda veya yetişkin eğitimi veren bir kurumda kayıtlı öğrenci olmaları veya ilgili yasalar ve mevzuatlar çerçevesinde Türkiye’de bir işte çalışıyor olmaları veya Türkiye’de yaşıyor olmaları gerekmektedir.
Hayatboyu Öğrenme Programı’nın ilk yılı olan 2007/2008 akademik yılından beri tüm Avrupa’da 2000’den fazla yükseköğretim kurumu Erasmus programına katılabilmektedir. Alınan EÜBler, iptallerini gerektirecek bir durum olmadığı takdirde, 2013 yılına kadar geçerliliğini koruyacaktır. Kurumlar, her yıl Komisyonun ilan ettiği son tarihe uygun olarak başvuruları açtığı tarihten itibaren başvuruda bulunabilirler.
