Elijah Muhammed kimdir, ABD’de İslam Ümmeti olarak da bilinen “The Nation of İslam” Amerikan İslam Misyonu adlı Siyah hareketinin ikinci ve en önemli lideridir.
Elijah Muhammed, 7 Ekim 1897 tarihinde doğmuştur. Ortakçılıkla geçinen eski bir köle ailesinin oğluydu. Asıl adı Elijah (Eliya) Poole’dur. 1923 yılında babası ve kardeşleriyle birlikte iş aramak için Detroit’e göç etti.
1930 yılında “The Nation of İslam” hareketini kuran Wallace D. Fard’ın 1931 yılında yardımcısı oldu. 1931’de Şikago’ya giderek orada “The Nation of İslam”’ın ikinci mabedini kurdu. 4 Mayıs 1933 tarihinde Fard polis tarafından Detroit’ten sürülünce hareketin başına Elijah Muhammed geçti. 1934’te Fard’ın ortadan kaybolması üzerine hareketin önderi oldu. 1942’de Chicago’ya giderek hareketin merkezini orada yeniden kurdu. Ancak birçok zorlukla karşılaştı; polis ve kilisenin baskısı yüzünden devamlı barınabilecekleri bir bina kiralayamadı.
1942 yılında II. Dünya Savaşı sırasında yandaşlarısında bulununca Askerlik Yasası’nı çiğnemekle suçlanarak hapse atıldı, 1946 yılına kadar hapiste kaldı. Savaş sonrasında ağır ama sürekli bir çalışmayla İslam Ümmeti hareketini örgütledi.
1952 yılında etkili bir konuşmacı olan Malcolm X’in katılmasıyla The Nation of İslam’ın asıl gelişmesi başladı. Onun, hareketin resmî sözcüsü sıfatıyla ülkenin çeşitli yerlerinde yaptığı ateşli konuşmalarının etkisiyle, savaş boyunca gösterdikleri fedakârlıklara rağmen beyazların büyük zulmüne mâruz kalan binlerce zenci, kendilerine Amerika Birleşik Devletleri’nde ayrı bir eyalet kurmayı vaad eden ve beyazlardan daha üstün bir ırkı temsil ettiklerini söyleyen E. Muhammed’e ümit bağlamaya başladılar.
Hemen her büyük şehirde mâbedler ve ayrıca Chicago’da İslâm Üniversitesi adıyla bir öğretim merkezi kuruldu. Bunun dışında çeşitli fabrika, iş yeri ve tarıma elverişli topraklar satın alınarak harekete maddî bir temel kazandırılmaya çalışıldı. Bu arada sağlığı gittikçe bozulan E. Muhammed 1959’da sıcak bir iklimi olan Phoenix şehrine taşındı ve 1961 yılından itibaren kendi görüşlerini yansıtan Muhammad Speaks adlı haftalık gazeteyi çıkarmaya başladı. Bu yayın kısa zamanda Amerika Birleşik Devletleri’nin en yüksek tirajlı zenci gazetesi haline geldi.
Örgüt programı, Siyah Amerikalıların ayrı bir ulus ve Siyahların Allah’ın seçkin kulları olduğunu öngörüyordu. Muhammed, özellikle mavi gözlü şeytanlar biçiminde adlandırdığı beyazlara karşı parlak söylevleriyle ünlendi. Ama sonraki yıllarda beyazlara karşı tutumunu yumuşattı ve ırklar arasındaki çatışmadan çok Siyahların kendi aralarındaki yardımlaşma üzerinde durmaya başladı. Ayrılıkçı görüşleri yüzünden, önde gelen yandaşlarından Malcolm X’in hareketten ayrılmasına yol açtı.
Yardımcısı Malcolm X, Elijah Muhammed’in kendisinin peygamberliğini ilan etmesi, siyahların üstün ırk olduğu düşüncesi ve beyaz ırkın şeytanlığı söylemesi ve zinanın günah olmadığını savunması; islam itikadına uymadığı gerekçeleriyle onun örgm Ümmeti adında bir siyahi örgüt kurdu. Ardından da hacca gitti.
Aralarının açılmasının bir sebebi de, Elijah Muhammed’in kendi sekreterleriyle zina ettiğini öğrenen Malcolm X’in bu durumu hareketin bütün sorumlularına bildirmeye karar vermesiydi.
Malcolm X, daha hacca gitmeden önce E. Muhammed’in öğretilerinin İslâmiyet’ten ne kadar uzak olduğunu anlamaya başlamıştı. Özellikle onun Fard’ı Tanrı bilmesi, âhiretin gerçek olmadığını söylemesi, kendini peygamber ilân etmesi ve İslâmiyet’i zencilere mahsus bir din olarak tanıtması gibi hususlar yanlış bir yolda olduğunu açıkça gösteriyordu. E. Muhammed, nutuklarında ve yazdığı kitaplarda Hıristiyanlığı sert biçimde eleştirmesine rağmen Kur’ân-ı Kerîm’den çok Kitâb-ı Mukaddes’ten nakillerde bulunur ve Kur’an’ı kendi yanlış ve temelsiz fikirlerine göre yorumlardı.
Bunun için bu ikisinin arası açıldı. Malcolm X, 21 Şubat 1965’te suikast sonucu öldürülünce Elijah Muhammed onu öldürtmekle suçlandıysa da bir basın toplantısı aracılığıyla bu suçlamayı reddetti.
Hareket mensuplarına ibadet olarak yalnız mâbedde otururken veya ayakta dururken Fâtiha’nın İngilizce mealini okumayı ve her aralık ayında otuz gün oruç tutmayı öğretmişti. 1959’da umreye giderken Türkiye, Mısır, Suriye. Ürdün, Sudan. Habeşistan. Suudi Arabistan ve Pakistan’a yaptığı ziyaretlerde İslâm ulemâsının onu yanlış öğretilerinden vazgeçirme teşebbüsleri sonuçsuz kaldı. Nitekim 1972 yılında verdiği bir demeçte kendi kurduğu “yeni İslâm’ın “beyazların kurduğu eski İslâm’a galip geleceğini söylediği görülür.
Elijah Muhammed, 25 Şubat 1975 tarihinde Chicago’da 78 yaşında öldüğünde geride 22 çocuk bırakmıştı.
