I. Kılıç Arslan kimdir, Anadolu Selçuklu Devleti’nin kurucusu Kutalmışoğlu Süleyman Şah‘ın oğludur. İkianıdır.
I. Kılıç Arslan, 1079 yılında doğmuştur. Anadolu Selçuklu Devleti’nin kurucusu Kutalmışoğlu Süleyman Şah‘ın oğludur.
Babası Kutalmışoğlu Süleyman Şah’ın 1086 yılında Suriye seferinde Melik tutuş’a yenilmesi ve ölümü üzerine, Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah onun oğulları Kılıç Arslan ve Davud Arslan’ı İsfehan’a götürdü. Kılıç Arslan burada altı sene iyi bir eğitim ve öğretimiyesi ile yetiştirildi.
1092 yılında Melikşah‘ın ölmesiyle Büyük Selçuklu Sultanı olan oğlu Berkyaruk tarafından serbest bırakılan Kılıç Arslan, İsfehan’dan Anadolu’ya gelerek İznik‘te altı yıldır boş duran Anadolu Selçukluları tahtına 1093 yılında çıktı. Babasının ölümünden sonra şehri elinde tutan İznik valisi Ebu’l-Kasım, iktidarı saltanat ailesinin varislerine teslim etti. Yanındaki Türkmen ailelerini İznik’e yerleştirerek, Anadolu’da dağılmış olan birliği yeniden tesis etti.
Bizans İmparatoru I. Aleksios Komnenos, hem Bizans hem de Selçuklular için bir tehlike olduğunu belirttiği ege bölgesinde güçlenen Çaka Bey‘e karşı Kılıç Arslan ile ittifak kurdu. Abidos kuşatması esnasında Bizans donanması denizden, Selçuklu ordusu ise karadan Çaka Bey’e karşı harekete geçti. İki devlet arasındaki ittifaktan haberi olmayan Çaka Bey, I. Kılıç Arslan ile bir görüşme talep etti. Kendisini merasimle karşılayan I. Kılıç Arslan, daha önce Çaka Bey’in kız kardeşi ile evlenmiş olmasına rağmen 1095 yılında verilen ziyafet sırasında kılıcını çekerek Çaka Bey‘i öldürdü.
1095 yılında Malatya üzerine sefere çıkan Kılıç Arslan kaleyi tam düşürmek üzere iken, yüzbinlerce kişilik haçlı kuvvetlerinin Anadolu topraklarına girdiğini haber aldı. Bunun üzerine, muhasarayı kaldırarak süratle memleketini müdafaaya döndü. 1097 yılında İznik’i muhasara eden haçlılara karşı hisar önünde ordusunu savaşa soktu. Şiddetli çarpışmalar sonunda iki taraf da ağır zayiat verdi. Birçok haçlı kumandanı öldürüldü. Ancak düşman devamlı takvieydan savaşı vermenin tehlikeli olacağını anlayan Kılıç Arslan ordusunu geri çekmek zorunda kaldı. Böylece 22 yıllık Selçuklu payitahtı olan İznik şehri 19 Haziran 1097′de Haçlı kuvvetlerinin eline geçti.
Kılıç Arslan bundan sonra Danişmend Gazi ve Kayseri emiri Hasan ile birleşerek Eskişehir‘e doğru harekete geçen haçlılara dağ, geçit ve vadilerde sürekli baskınlar düzenleyerek ağır zayiat verdirdi. Öyle ki, Kayseri ve Toroslar üzerinden Kudüs’e doğru yol alan haçlı ordusu Kılıç Arslan’ın ve kumandanlarının yıpratma savaşları neticesinde altı yüz binden yüzbine düştü. Neticede Kudüs‘e ulaşan haçlılar bu bölgedeki büyük Selçuklu emirlerinin rekabetinden de faydalanarak 10 Mart 1098’de Urfa, 27 Haziran 1098’de Antakya ve 15 Temmuz 1099’de Kudüs’de hıristiyan idareler kurdular.
Ardından 1101 yılında devam eden haçlı seferleri Kılıç Arslan’ın gayretleri sonucunda başarıya ulaşmadan sonuçlandı.
İznik’in kaybından ve Birinci Haçlı seferinden sonra Kılıç Arslan, Anadolu Türklerini toplamaya başlayarak, Konya‘yı başkent yaptı. Büyük Selçuklu İmparatorluğu’nun parçalanmasından faydalanarak bütün İslam alemine hakim olmak teşebbüsüne girişti. Ancak Musul emiri Çavlı, Artukoğlu İlgazi ve Suriye meliki Rıdvan ile 1107 senesi Temmuz ayında Habur ırmağı kıyısında yaptığı savaşı kaybetti. Yaralı olarak Habur ırmağını geçerken boğularak şehid oldu. Naşı Meyyafarikin’e götürülerek kendisi için yapılan Türbeye defn edildi.
Anadolu Selçuklu Devleti’nin en buhranlı devrelerinde hükümdar olan I. Kılıç Arslan, teşkilatçı bir devlet adamıydı. Üstün kumandanlık kabiliyetine sahip, hayatı mücadele içinde geçen büyük bir kahraman ve gazidir. Mutaassıp haçlı ordusuna ağır kayıplar verdirerek, Türklerin Anadolu topraklarından atılamayacağını ispat etti. Çok hayır işleyip adalet ve şefkatle davrandı.
I. Kılıç Arslan, 13 Temmuz 1107 tarihinde 28 yaşında savaş sırasında Habur Çayı’ndan geçerken atının ve kendisinin zırhlı olmasından dolayı geçemeyip boğularak öldü.
Yerine büyük oğlu Şahinşah (Melikşah) gelmiştir. Büyük Selçuklu Devleti’nin hükümdarı olan Melikşah ile karıştırılmamalıdır.
