James Cook kimdir, Büyük Okyanus’ta gerçekleştirdiği keşif gezileri ile tanınan İngiliz kaşif, denizci, haritacı ve asker. HM Bark Endeavour adlı gemisiyle üç büyük Pasifik gezisi düzenlemiş olan Cook, son gezisi sırasında Hawaii’li yerlilerle girdiği bir çatışmada hayatını kaybetmiştir.
James Cook, 7 Kasım 1728 tarihinde, Marton, Yorkshire, İngiltere’de dünyaya geldi. 1736 yılında ailesi ile beraber Great Ayton’a taşınan Cook, tarım işçisi olan babasının patronu Thomas Skottowe’nin yaptığı yardımlar sayesinde ilkokula gidebildi. Beş yıllık kısa bir öğretim hayatının ardından babasıyla beraber çiftlikte çalışmaya başlayan Cook, 16 yaşına kadar burada çalışarak ailesinin geçimine katkıda bulundu.
Çiftlikte geçirdiği sürenin ardından bir süre Staithes’de bulunan bir markette çalıştıysa da, istediği hayat şartlarını burada da yakalayamayan Cook, 18 yaşına geldiğinde denizcilik faaliyetlerine atılabilmek için ailesinin yanından ayrıldı ve de Whitby kasabasına taşındı. Denizciliğe başladığı ilk yıllarda pek çok gemi değiştiren Cook, İngiliz sahillerinde ticaret yapan pek çok gemide çalıştı ve bu dönemde kendi kendisine geometri, astronomi ve dümencilik öğrendi.
1752 yılından itibaren Baltık Denizi’nde faaliyet gösteren gemilerde görev almaya başlayan ve yerel denizciler arasında tanınan bir figür haline gelen James Cook, 1955 yılında, yaklaşan Yedi Yıl Savaşı’nın da etkisiyle orduya katılmaya karar verdi ve de aynı yıl HMS Eagle adlı gemide kaptan yardımcısı olarak orduda görev almaya başladı. 1757 yılında, bağlı olduğu geminin kaptanı tarafından yapılan bir sınavı geçmeyi başararak kendisine ait bir gemi ve kaptan rütbesi ile ödüllendirildi. Savaş süresince ve sonraki birkaç yıl boyunca orduya hizmet etmeye devam eden Cook, bu dönemde haritacılık yeteneği ile tanınan genç ve hırslı bir subay olarak büyük bir ün yapmıştı.
James Cook, kendisini dünyanın en büyük denizcileri arasına sokacak olan yolculuklarının ilkine, 1968 yılında başladı. Royal Society tarafından Pasifik Okyanusu’nu araştırması ve yeni ticaret yolları bulması için tutulan Cook, 1768 yılında İngiltere’den başladığı yolculuğu sırasında ilk olarak Ümit Burnu’nu geçti ve 13 Nisan 1769 tarihinde Tahiti’ye vardı. Bütün Yeni Zelanda kıyılarının haritasını çıkartmasının ardından Avustralya’ya geçen denizci, Kuzey ve Güney Yeni Zelanda adaları arasındaki boğazı bulan ilk insan oldu ve burayı Cook Boğazı olarak isimlendirdi. Yolculuğu pek çok açıdan büyük bir başarı sağlasa da, asıl hedefi olan Venüs’ün ve diğer gezegenlerin Güneşe olan uzaklıklarını hesaplama görevinde, hata payının çok yüksek olması nedeniyle başarısız oldu. Gemisi Endeavour ile Avrulpa’ya dönmeden önce Avustralya’ya da uğrayan Cook, buradan pek çok bitki ve hayvan örneği toplayarak İngiltere’ye dönüşünde bilimadamlarının hizmetine sundu ve de gezi günlüğünü yayınlayarak büyük bir ün kazandı.
Cook’un ikinci yolculuğu, 1772–1775 yılları arasında gerçekleşti ve de Ekvator’un güneyinde yer alan toprakları bulma amacı taşıyordu. Aşırı miktardaki buzullar nedeniyle Antartika’ya ayak basamasa da, bu kıtanın çevresini dolaşan ilk denizci olma onurunu kazandı ve de İngiltere’ye dönüşünde Kraliyet Donanması tarafından ödüllendirildi.
James Cook’un son yolculuğu, 1776–1779 yılları arasında gerçekleşti. Avrulpa ve Asya arasında alternatif bir bağlantı noktası aramak amacıyla çıktığı yolculuğun ilk yılında başarılı olamasa da, 1778 tarihinde Hawaii Adaları’na ulaşarak bu bölgeye varmayı başaran ilk Avrulpa’lı denizci oldu. Buradan ayrılarak Hint Okyanusu ve Kuzey Buz Denizi’de bir yolculuğa çıkan Cook, buzulların fazlalığı nedeniyle bu araştırmasını yarıda kesmek zorunda kaldı ve geri dönüş yolunda uğradığı Hawaii’de çıkan bir çatışmada yerliler tarafından 14 Şubat 1779 tarihinde öldürüldü.
