Lala Mustafa Paşa, Kara Mustafa Paşa olarak da bilinen, Kıbrıs’ı Osmanlı topraklarına katan Osmanlı veziri, şehzade eğitmeni.
Bosna‘nın Sokoloviç kasabasında dünyaya gelen ve ağabeyi Vezir Deli Hüsrev Paşa’nın vasıtasıyla Yavuz Sultan Selim zamanında devşirme olarak saraya alınan ve ardından Enderun‘a giren Lala Mustafa Paşa, sarayda berberlik yaparken, Kanuni Sultan Süleyman‘ın dikkatini çekti.
Daha sonra mirahorlu-ı saniliğe kada1555 senesinde Rüstem Paşa’nın sadrazam olmasının ardından önce çeşnigirbaşılığa indirildi, daha sonra da çeşitli entrikalara karıştığı gerekçesiyle, sancakbeyi olarak İstanbul’dan uzaklaştırılarak, Safed sancakbeyliğine getirildi.
1556 senesinde o sırada Manisa sancakbeyi olan Şehzade İkinci Selim’in lalalığına atanan ve Selim’in tahtın tek varisi olmasında öenmli rol oynayan Lala Mustafa Paşa, bu görevi döneminde, Şehzade Selim’in kardeşi Bayezid ile arasının açılmasına sebep oldu.
1560 yılında van beylerbeyliğine atanan ve ardından önce Halep sonra da Şam valiliklerine getirilen Kara Mustafa Paşa, 1567 senesinde Yemen’i istila eden Mutahhar’a karşı savaşacak ordunun Serdar-ı Ekremlik’ine getirildiyse de rakiplerinden olan Koca Sinan Paşa’nın neden olduğu çeşitli aksaklıklar nedeniyle bir türlü sefere çıkamayınca 1568 senesinde görevden alındı.
İstanbul’a dönmesinin ardından bağışlanarak kubbealtı veziri olarak Divan-ı Hümayun’a giren Mustafa Paşa, Sadrazam Sokullu Mehmed Paşa’nın karşı koymasına karşın padişaha Kıbrıs’ın fethedilmesi gerektiğini kabul ettirdi ve 15 Mayıs 1570 tarihinde Kıbrıs’a doğru yola çıktı. Eylül 1570’te Lefkoşa’yı ve ardından Ağustos 1571’de de Magosa’yı alarak Kıbrıs’ın fethini tamamlayan Mustafa Paşa, 1578 senesinde Gürcistan ve Şirvan’ı Osmanlı topraklarına katmak için İran seferine çıktı.
Erzurum’da Diyarbakır beylerleyi Özdemiroğlu Osman Paşa’nın da kendisine katılmasının ardından Gürcistan içlerine ilerleyerek 24 Ağustos 1578 tarihinde Tiflis’i alan Mustafa Paşa, Şirvan’ın da ele geçirilmesinin ardından Anadolu’ya döndü.
1579 yılına kadar doğuda kalan ve Sokullu Mehmed Paşa’nın ölümü üzerine İstanbul’a çağrılmasının ardından İkinci Vezir olarak görevlendirilen Lala Mustafa Paşa, aynı sene 7 Ağustos’ta İstanbul’da öldü.
