Latife Uşşaki kimdir, Türkiye’nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal ATATÜRK‘ün eşidir. 29 Ocak 1923-5 Ağustos 1925 tarihleri arasında yaklaşık olarak iki buçuk sene boyunca Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Gazi Mustafa Kemal Atatürk ile evli kalmıştır.
Latife Uşşaki, 17 Haziran 1898 İzmir‘de doğmuştur. Asıl ismi Fatıma-tüz Zehra Latife’dir. Latife Hanım diye tanınır. İzmir’in tanınmış ailelerinden Uşak kökenli Uşâkizâde (sonra Uşşaklı) Muammer Bey ile Adeviye Hanım’ın kızıdır. Vecihe, İsmail, Münci, Ömer ve Rukiye adlarında 5 kardeşi vardı. İzmir Lisesi’ni bitirdikten sonra, Paris‘te Sorbonne Üniversitesi’nde hukuk eğitimi almış ayrıca Londra‘da dil öğrenimi görmüştür ve Kurtuluş Savaşı bitmeden Türkiye’ye dönmüştür.
11 Eylül 1922 tarihinde Türk ordusunun İzmir’e girmesinden sonra, güvenli bir karargâh arayışındaki kurmayları, Başkumandan Mustafa Kemal’e Uşâkizâde ailesinin köşkünü de önermişler bunun üzerine ailesi yurtdışında olan ve köşkte babaannesiyle birlikte oturan Latife Hanım’dan konuyla ilgili bir davet mektubu istenmiştir. Bu öneriyi sevinerek kabul eden Latife Hanım, davet mektubunu hemen kaleme almış ve kendi köşklerinde Büyük komutan Mustafa Kemal ATATÜRK‘ü 20 gün boyunca kurmaylarıyla birlikte ağırlamıştır.
Bu tanışmadan sonra ikisinin de haberleşmeleri devam etmiştir. Bir süre sonra Mustafa Kemal’in annesi Zübeyde Hanım da, yaşadığı sağlık sorunları nedeniyle İzmir’e gittiğinde bir süreliğine bu köşkte bizzat Latife Hanım tarafından ağırlanmıştır.
Atatürk’ün annesi Zübeyde Hanım’ın 14 Ocak 1923’te ölümü üzerine İzmir’e giden Mustafa Kemal ile Latife Hanım 29 Ocak 1923’te Muammer nikâhta Mareşal Mustafa Fevzi Çakmak ve Kazım Karabekir Mustafa Kemal’in; Mustafa Abdülhalik Renda ile Salih Bozok ise Latife Hanım’ın tanıkları olmuşlardır.
Latife Hanım bu evlilikle, medeni Türk kadınının temsilcisi olma görevini üstlenmiş, yeni devletin başkenti Ankara‘ya gelerek Çankaya’da ilk Cumhurbaşkanlığı köşkü olarak belirlenen Kuleli Köşk (günümüzde Atatürk Müzesi olarak kullanılan bugünkü adıyla Eski Köşk) e taşınmıştır.
Pek çok yurt gezisinde eşine eşlik etti. 1925 yazında Doğu Anadolu gezisinde aralarında geçen tatsız bir tartışmadan sonra Latife Uşşaki ve Atatürk boşandılar. Ankara’daki köşke dönüşte durumdan iyice sıkılan Latife Hanım’ın Köşkün balkonundan Mustafa Kemal’e sert bir şekilde eve gelmesini söylemesi ve ona herkesin içinde ona “Mustafa “ şeklinde hitap etmesi bardağı taşıran son damla olmuştur.
Boşanma haberi, 12 Ağustos 1925 günü radyoda yayımlanan bir hükümet bildirisi ile duyuruldu.
Mustafa Kemal Atatürk’le boşandıktan sonra ölümüne kadar İzmir’de ve İstanbul’da yaşamış olan Latife Hanım, bütün ısrarlı taleplere rağmen hatıralarını kaleme almadığı gibi bu konuda beyanat da vermemiş yani Gazi paşa’nın hatırasının temiz kalması için ne evliliği ne de eşi hakkında konuşmayı ya da yazmayı kesinlikle kabul etmemiştir
Latife Uşşaki , 12 Temmuz 1975 tarihinde İstanbul‘da 77 yaşında ölmüştür.
