Leon Max Lederman kimdir, 2012 yılında doğanın parçacıklarının ve temel kuvvetlerinin anlaşılmasına yaptığı olağanüstü katkılar dolayısıyla Vannevar Bush Ödülü’ne layık görüldü.
Leon Max Lederman, 15 Temmuz 1922 tarihinde New York, ABD‘de bir Rus Yahudi ailenin çocuğu olarak doğmuştur. 1927 yılında Broadway’deki bir ilkokula başladı. James Monroe High School lisesinden sonra 1943 yılında New York Üniversitesinden kimya alanında yaptığı lisans eğitiminden mezun oldu. 1943 yılında askere gitti ve 3 yıl orduda görev yaptı. İkinci Dünya Savaşı‘ndan sonra, 1946 Eylül’ünde eğitimine devam ederek Columbia Üniversitesinde fizik alanında yüksek lisans eğitimini 1948 yılında bitirdi. Doktora derecesini de aynı üniversitede 1951 yılında tamamladı.
Leon Manra da çalışmalarına Colombia Üniversitesinde devam etti. Burada 30 yıla yakın zaman profesör olarak görev aldı. Colombia Üniversitesi yüksek enerji fiziği, 1961 yılında Nevis Laboratuvarına müdür oldu ve 1978 yılına kadar müdürlük yaptı.
Leon Max Lederman temel kuvvetlerden birisi olan zayıf etkileşme üzerine bir çok çalışma yürüterek, daha iyi anlaşılmasına yardımcı oldu.
1956 yılında Brookhaven Ulusal Laboratuvarında Colombia araştırma grubu ile birlikte daha önce teorik olarak tahmin edilen nötr K-mezonunu keşfettiler. Daha sonraki yıllarda müon ışıması sırasında paritenin korunmadığını ortaya koydu. 1958 yılında profesör oldu. 1962 yılında ise iş arkadaşları Melvin Schwartz ve Jack Steinberger ile birlikte müon nötrinoyu keşfettiler.
Yüksek Enerji fiziğinde kazandığı başarılar sayesinde herkes tarafından çok çabuk tanındı. Bu başarının yardımıyla, teklif ettiği projelerden biri olan ulusal laboratuvar kurma fikri, Amerikan devleti tarafından kabul edildi.
1977 yılında kendi yönettiği araştırma grubu, Fermilab‘ta alt kuarkı keşfetti. Bundan bir yıl sonra, Fermilab’ın en üst yöneticisi oldu. 1983 yılında, Fermilab’ta Dünya’nın en güçlü süper iletken laboratuvarı olan Tevatron‘u kurdu. 1979’dan 1989’a kadar Batavia, Fermi Ulusal Hızlandırıcı Laboratuvarı’nın müdürü oldu. 1989 yılında Chicago Üniversitesi’nin Fizik Profesörü olarak Fermilab’dan fakülte üyesi olarak emekli oldu.
1988 yılında ise Nobel Fizik ödülünü daha önceki çalışma arkadaşları Schwartz ve Steinberger ile birlikte aldı.
1991 yılında Amerikan Biliminin Gelişimi Derneği Başkanı oldu.
Nobel ödülünün dışında da pek çok ödül aldı. 1993 yılında Enrico Fermi Ödülü başkan Bill Clinton tarafından kendisine verildi.
Yöneticiliği sırasında matematik ve bilim eğitiminin öneminden bahsetti. Daha sonra fizik dersleri verdi ve ilerleyen zamanlarda Illinois Matematik ve Bilim Akademisini kurdu.
Leon Max Lederman’nın ilk eşi Florence Gordon’dan üç çocuğu var. Kızı Rena bir antropolog, oğlu Jesse bir yatırım bankacısı ve Rachel bir avukattır.
İkinci eşi Ellen Carr ile birlikte Batavia, Illinois’da yaşamaktadır.
Ödülleri :
1982 – Martin Lewis Perl ile birlikte kuarklar ve leptonlar üzerine yaptıkları araştırmalarla 1982 yılında fizik dalında Wolf Ödülünü kazandı.
1988 – Melvin Schwartz ve Jack Steinberger ile birlikte nötrinolar üzerine yaptıkları araştırmalarla da 1988 yılında Nobel Fizik Ödülünü kazandı.
1993 – Enrico Fermi Ödülü
2012 – Doğanın parçacıklarının ve temel kuvvetlerinin anlaşılmasına yaptığı olağanüstü katkılar dolayısıyla Vannevar Bush Ödülü’ne layık görüldü.
