Luigi Galvani kimdir, Kas ve sinir hücrelerinin elektrik ürettiğini keşfeden İtalyan fizikçi
Luigi Galvani, 9 Eylül 1737 tarihinde Bologna – İtalya‘da doğmuştur. Dindar bir çocuktu. Gençliğinde papazlığı meslek olarak seçti. Ama bilime karşı duyduğu ilgi onu dinsel çalışmalardan uzaklaştırdı. Kendini tıp ve anatomi araştırmalarına adadı. Bologna Üniversitesinde tıp öğrenimi gördü. Yirmi iki yaşında diploma aldı. Yirmi beş yaşında da doğduğu şehrin ünlü üniversitesinde profesör oldu. 1762 yılından başlayarak ders verdiği Bologna Üniversitesi’nde, 1778 yılında anatomi profesörü; daha sonra da kadın hastalıkları profesörü oldu.
Kurbağaların anatomik yapılarını, mekanik ve elektriksel etkenlerin kurbağaların sinir sistemleri üzerindeki etkilerini incecu, hayvan dokularındaki elektriklenmeyi 1786 yılında buldu.
Derisi soyulup bir bacağından,ince bir ipin ucundaki bakır çengel yardımıyla bir demir askıya asılmış bir kurbağanın, askıya her dokunuşunda kasıldığını gözledi.
İtalyan fizikçisi Alessandro Volta‘nın (1745-1827) açıkladığı bu olay, bakır, demir ve bacaktaki yumuşak dokunun yapısında bulunan sıvıdan oluşan sistemin, elektrolitik bir üreteç (pil) gibi davranmasından kaynaklanıyordu. Bakır ve demir üreticin elektrotlarını, dokudaki sıvı ise elektroliti oluşturuyordu. Kurbağanın demir askıya değmesiyle oluşan kısa devre sonunda da bacaktaki hareket sinirleri üzerinden bir elektrik akımı geçiyor ve bu da kasların kasılmasına neden oluyordu.
Luigi Galvani daha sonra dokunmayla elektriklenmeyi buldu. Bu araştırmalarını 1791 yılında yayımladığı “De viribus electricitatis in motu musculari commeritarius” (Elektriğin Kas Hareketlerindeki Etkisi Üstüne Düşünceler) adlı eserinde açıkladı.
Fransız İmparatoru Napolyon Bonapart‘ın 1797 yılında Kuzey İtalya‘da kurduğu Cisalpine Cumhuriyeti’ni tanımadığı için üniversitedeki görevinden alınan Luigi Galvani’nin adı elektrik ve elektrofizyoloji alanlarında birçok etkilerden yararlanılarak gerilim ölçümünde kullanılan aygıt da yine onun adından yola çıkılarak “galvanometre” diye adlandırıldı.
Kimyasal yolla elektrik elde edilebileceğini keşfettiğinden bu işleme soyadından türetilen “galvanism” denmektedir. Galvanize etmek terimi de oradan gelmektedir.
Luigi Galvani, 4 Aralık 1798 tarihinde Bologna – İtalya’da 61 yaşında ölmüştür.
1780 yılında Galvani ders verdiği üniversitenin laboratuvarında rinde bazı incelemeler yapıyordu. Bu inceleme sırasında öğrenciler derisi yüzülmüş bir kurbağayı, üzerinde elektrik yükü bulunan bir masaya bilmeden koyarlar. Bir öğrenci de demir bisturi (neşter) ile kurbağanın sinirleriyle oynarken ölü hayvanın kaslarında kasılmalar meydana geldiğini görür. Durumu profesörüne söyler. Galvani bu garip olayla ilgilenir ve bu konu üzerinde çalışmalarda bulunabilmek için öteki bütün araştırmalarını yarım bırakır.
Galvani, laboratuvarında bu deneyi birkaç defa tekrarlar, her seferinde de aynı sonucu alır. Kesin olarak anlar ki kasılmaların meydana gelmesi için sinirlere iletken bir cisimle dokunmak gerekmektedir ve bu işlemde bir elektrik üreticisine ihtiyaç yoktur. Benzer kasılmaları elde etmek için iki ucu ayrı madenden yapılmış bir pergelle sinirlere dokunmak yeterlidir. Böylece Galvani, kurbağa gibi bütün hayvanların vücutlarında elektrik yükü taşıdıkları sonucuna vardı. Bu gücü «hayvan elektriği» olarak adlandırdı.
Deneylerine yıllarca devam etti. Sonunda «Kas hareketlerinde elektrik gücü» adlı bir kitap yazmaya karar verdi. Bu eser, elektrik olaylarıyla ilgilenenler, özellikle Pavia Üniversitesi profesörlerinden Como’lu Alessandro Volta tarafından ilgiyle karşılandı. Volta Galvani’nin hayret verici keşfinden sonra “hayvan elektriğiyle ilgilenmeye başladım” diye yazacak kadar heyecanlandı.
Aynı deneyle Volta da kendi laboratuvarında birçok defa tekrarladı. Ama onun vardığı sonuç bütünüyle ayrıydı. Volta, bu elektrik olayının meydana gelebilmesi için iki değişik metalin bulunması gerektiğini, bu durumda ölü kurbağanın çift madenli pergelin meydana getirdiği elektrik akımının etkisiyle hareket etmekten başka bir görevi olmadığını anladı.
Vardığı sonuçları açıklaması Galvani’yle aralarında uzun tartışmalara yol açtı. Her ikisi de kendi iddialarının doğru olduğunu savunuyorlardı.
Sonunda Volta, 1799‘da yaptığı pille (bu pil asit içine daldırılmış iki ayrı metalden meydana geliyordu) elektrik enerjisi elde edilebileceğini ispatladı ama Galvani bunu hiçbir zaman öğrenemedi. Çünkü o, bu keşiften bir yıl önce ölmüştü.
Galvani’nin ölümünden birkaç yıl önce İtalya‘da politika bir dalga gibi bilim alanını da kaplamıştı. Ülkede papalığa karşı bir direnme olmuş, başarıyla sonuçlanan bu hareket sonunda Lombardia Cumhuriyeti kurulmuştu. Bütün vatandaşlar bu yeni cumhuriyete sadakat yeminine çağrıldı. Galvani, Papa’nın büyük bir haksızlığa uğradığı düşüncesini taşıdığı için gitmedi. Yeni hükümete sadık kalacağına dair yemin etmeyi reddetti. Bu yüzden Bologna Üniversitesindeki görevini bırakmaya mecbur oldu. Geçirdiği sıkıntı ve sevdiği mesleğinden ayrılmanın verdiği keder, sağlığını tehlikeye düşürdü. Hastalandı, sinirleri bozuldu. Artık hayatla ilgisi azalmıştı. Yeni hükümet onun çalışmalarını göz önüne alarak eski görevini vermek istedi ama çok geç kalınmıştı. Galvani bu haber kendisine ulaşmadan 4 Aralık 1798‘de öldü.
