Maya Lin kimdir, Çin asıllı Amerikan sanatçı ve mimar. Maya Ying Lin, Washington, D.C.‘de bulunan Vietnam Veterans Memorial (Vietnam gazileri anıtı)’ın dünyaca ünlü mimarıdır. Çin Halk Cumhuriyeti‘nin ilk kadın mimarı Lin Huiyin‘in yeğenidir. Başarılı bir tasarımcı olmasına rağmen, henüz yasal olarak “mimar” ünvanını taşımayan Lin, yüzyılımızın en değerli desinatörlerinden biri olarak kabul edilmektedir.
1959 yılında, Ohio eyaletinin Athens kentinde, dünyaya geldi. 1949‘da Çin devlet yönetiminin komünist rejim hükümetince devralınınca, Maya’nın ailesi Amerika‘ya göç etmişti. Athens’e yerleşen Lin çifti, Ohio Üniversitesi’nde profesör olarak ders vermeye başladı. Maya’nın annesi şairdi ve akademide edebiyat derslerine giriyordu. Seramik sanatçısı olan babası ise, aynı üniversitenin Güzel Sanatlar Fakültesinin dekanıydı.
1977 yılında yüksek öğrenimi için Yale Üniversitesi‘ne kabul edilen Maya, henüz 21 yaşında bir öğrenciyken, Vietnam Veterans Memorial’ı bir ders projesi olarak çizmişti. Lin bu çizimle, Amerikan tarihinde düzenlenmiş en geniş kamu tasarımı yarışmasına katıldı ve birinci oldu. Anıt, V şeklindeki siyah granit bir duvardan, Lincoln Memorial ile Washington Monument adlı iki bölümden oluşuyordu ve üzerine 58.000 Vietnam şehidinin adı kaı tasarımıyla yarışmayı kazanmasına rağmen, mikro-milliyetçiler tarafından sert bir üslupla eleştirildi. 11 Kasım 1982‘de anıtın kamuya açılışında, bu sert tepkiler nedeniyle mimarının adından hiç söz edilmedi.
Bu tatsız deneyimden sonra eğitimine devam eden Lin, 1981‘de Yale’den mezun oldu. Ama başkente dikilen anıt, kısa zaman içinde en çok ziyaretçi alan yerlerden biri haline gelmişti. Üzerinde anılarını taşıyan Vietnam şehitlerinin yakınları, anıtı adeta bir nöbet mevzine çevirdi.
1986‘da yine Yale’de yüksek lisansını tamamladı ve üniversite Lin’e, Güzel Sanatlar’da fahri doktoralık verdi. New York‘ta kendi adıyla bir stüdyo (Maya Lin Studios) açan ünlü mimar, ülke çapında birçok başarılı yapıtın tasarımına imza attı. Pennsylvania‘daki Juniata College için “Peace Chapel” (Barış Şapeli), Yale Üniversitesi için “Women’s Table“, Tennessee / Clinton‘daki Langston Hughes Kütüphanesi, Maya’nın önemli yapıtları arasında yer aldı.
1989‘da, mimarın Alabama / Montgomery‘de inşa edilen Civil Rights Memorial (Yurttaşlık hakları anıtı) yapıtı, ilginç tasarımıyla çok konuşuldu. Yine 1995 yılında, Michigan Üniversitesi için yaptığı altı feet yüksekliğindeki Wave Field ile hünerini ortaya koydu. Bu başarılı çalışmalarının yanı sıra, Rockefeller Fonu için mimari tasarım projeleri yürüttü. Manhattan‘daki yeni Adliye Sarayı da ünlü mimarın imzasını taşıyordu.
1995 yılında çektiği “Maya Lin: A Strong Clear Vision” adlı belgesel filmle Akademi Ödülü’nün sahibi oldu ve mimari başarısı tescillendi.
Bir sanatçı duyarlılığıyla, çevresel faktörlerin korunması ve sosyal sorumluluk ilkeleri adına, sürdürülebilir enerji kullanımı için fikirler üretti. Ayrıca Ulusal Kaynakları Koruma Konseyi (National Resources Defense Council)’nin yönetim kurulu üyelerinden biri olarak, doğal kaynakların gereksiz tüketimini engellemek için çalışmalar yaptı. Kadınlar ve vatandaşlık hakları gibi konularla da yakından ilgilendi. 2000 yılında, “Boundaries” adlı ilk kitabını yayınladı. Bir nevi taslak defteri olarak betimlediği bu kitabında Lin, yazılı ve görsel imajlardan yararlandı. Bazen metnin şekil, bazen de şekillerin metin halinde kullanılabileceğini düşünüyordu.
Aynı yıl Lin, Confluence Projesi‘nde yer almak için anlaştı ve Washington eyaletinin Columbia ile Snake nehirleri civarında bulunan tarihi meskenlerinde açıkhava yapıtları tasarladı. Bu proje Lin’in en geniş kapsamlı ve en uzun çalışmasıydı. 2002‘de, rakibi W.David Lee karşısında, büyük tartışmalarla Yale Corporation’ında Alumni Fellow (üstün katkı sağlamış mezun) seçildi.
2003‘e gelindiğinde, World Trade Center Site Memorial Competition (Dünya Ticaret Merkezi Anıtının İnşaası Yarışması)’nda jüri üyeliği yaptı. Maya Lin’in jürideki varlığı nedeniyle, yarışmaya katılan mimarlarda, minimalizm ve soyutlama trendinin etkileri görüldü. Çünkü Lin, modern mimari yapılarını tasarlarken bu trendleri kullanmıştı.
2005 yılında Maya Lin, New York’ta, Amerikan Sanat ve Edebiyat Akademisi ( The American Academy of Arts and Letters) üyeliğine seçildi. Kariyerine halen başarılı ve aranılan bir mimar olarak devam eden Lin, bu meslek için henüz genç olduğunu ve gideceği uzun bir yolu olduğunu söylüyor.
