Mehmet Reşat kimdir, 35. Osmanlı Padişahı
Mehmet Reşat, 2 Kasım 1844 tarihinde İstanbul, Topkapı Sarayı‘nda doğmuştur. Annesi Gülcemal Kadın Efendi, babası I. Abdülmecit‘dir. Annesi arnavuttur. Çocukluğu, padişah olan babasının yanında geçti. Mehmet Reşat, V. Mehmed Reşad, Mehmed Reşad veya Sultan Reşat olarak da bilinir. Abdülhamit II abisi ve Vahdettin VI. Mehmet kardeşidir. Sultan I. Abdülmecit‘in 18 oğlu ve 24 kızından üçüncü oğludur. 7 yaşında iken annesi veremden ölmüştür.
Mehmet Reşat, çocukluğundan itibaren özel olarak iyi bir tahsil ve terbiye ile büyüdü. Yüksek din ve fen bilgilerini okudu. Arapça ve Fransızca’yı en iyi bir şekilde öğrendi. Uzun şehzadelik devrinin çoğunu okumakla geçirdi.
Amcası Sultan Abdülaziz zamanında rahat bir şehzadelik yapmasına rağmen ağabeyi Sultan Abdülhamit II zamanında sarayda hapis hayatı yaşadı. Veliaht olduğu için devamlı kontrol altında tutuluyordu. Günlerini haremde eşleri ve çocukları ile geçirir, şiir ve kitap okurdu.
27 Mayıs 1909 tarihinde Osmanlı İmparatorluğu’nun 35. Padişahı olduğunda aynı zamanda 114. İslam halifesi olmuştur. 27 Mayıs 1909 – 3 Temmuz 1918 tarihleri arasında hüküm sürmüştür.
27 Mayıs 1909 tarihinde İttihat ve Terakki Cemiyeti, 31 Mart Olayı ardından 1909 yılında Sultan Abdülhamit II Han’ı tahttan indirdi ve yerine Mehmet Reşat‘ı geçirdiler. Saltanat adı olarak, asıl adı olan “Reşad” değil, “Mehmed” adının kullanması kararlaştırıldı. Hüküm sürdüğü 9 yıl içinde; 8 Ekim 1912 – 30 Mayıs 1913 tarihleri arasında Balkan harbi oldu. Ve 11 Kasım 1914 tarihinde 4 sene süren I. Dünya savaşına katıldı.
Sultan V. Mehmet Reşat, İttihat ve Terakki Cemiyetinin desteğiyle 1909’da tahta çıktığında 65 yaşındaydı. Sultan Abdülhamit II‘in padişahlığı sırasında hapis hayatı yaşadığı için devlet işlerinde tecrübe edinememişti. Padişahlığı sırasında yönetim daha çok İttihat ve Terakki partisinin ileri gelenlerinden Enver Paşa, Talat Paşa ve Cemal Paşa‘nın elinde kaldı. Piyasaya onun adını taşıyan “Reşat Altını” sürüldü. Birçok İstanbul semtine, Anadolu kasaba ve köylerine “Reşadiye” adı verildi.
Mehmet Reşat, 3 Temmuz 1918 tarihinde İstanbul, Yıldız Sarayı’nda 74 yaşında kalp yetmezliğinden ölmüştür. Sağlığında Mimar Kemaleddin Bey‘e yaptırdığı Eyüp’teki Sultan Reşat Türbesi’ne defnedildi.
Mehmet Reşat ilk eşi Kamures ile1872 yılında evlendi.
Eşleri :
Kam-res Baş Kadın Efendi
Dürr-i And İkinci Kadın Efendi
Mihr-engiz İkinci Kadın Efendi
Naz-perver Üçüncü Kadın Efendi
Dil-firib Dördüncü Kadın Efendi
Erkek çocukları :
Şehzade Mehmed Ziyaeddin Efendi
Şehzade Mehmed Necmettin Efendi
Şehzade Ömer Hilmi Efendi
Kız çocukları : Yok
Saltanatı dönemindeki önemli olaylar:
Trablusgarp Savaşı:
Tek bir ülke olarak birleşmekte diğer Avrupa ülkelerine göre geç kalan İtalya, sömürgecilik yarışına katılarak Kuzey Afrika’da Osmanlılara ait olan Trablusgarp‘ı ele geçirmek istedi. Avrupalı devletlerin de desteğini alan İtalya, Osmanlı Devletine bir ültimatom vererek, Trablusgarp’ın kendisine bırakılmasını istedi. İtalyanların bu isteği reddedilince Trablusgarp ve Bingazi işgal edildi (1911).
Mustafa Kemal ve Enver Bey Trablusgarp’a geçerek Derne ve Tobruk’da önemli direniş hatları oluşturçin Çanakkale’de Osmanlı istihkamlarını denizden topa tuttular. Ayrıca Ege Denizi’ndeki 12 adaya asker çıkardılar. Balkan Savaşlarının başlaması üzerine İtalyanlarla barış imzalandı ve Trablusgarp Savaşı sona erdi. Yapılan Uşi Antlaşması’na göre Trablusgarp ve Bingazi İtalya’ya verildi. 12 ada Yunanistan’ın işgal etmemesi için geri verilmek üzere İtalya’da bırakıldı.
I. Balkan Savaşı :
Bağımsızlıklarını kazandıktan sonra Osmanlı Devletini Balkanlardan çıkarmak isteyen Bulgaristan, Sırbistan, Yunanistan ve Karadağ Trablusgarp Savaşıyla uğraşan Osmanlı Devletine savaş açtılar. Rusya’nın saldırmama garantisine güvenen Osmanlı İmparatorluğu ordularını terhis etmişti. I. Balkan Savaşı sırasında birçok cephede birden savaşmak zorunda kalan Osmanlı Devleti ağır yenilgiler aldı. Bulgarlar Çatalca’ya kadar ilerlediler, Yunanlar Selanik’i işgal etti. Bu olaylardan faydalanan Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti.
II. Balkan Savaşı:
Osmanlı Devletinden aldıkları toprakların kendi aralarında paylaşırken anlaşmazlık içerisine girdiler. Sırbistan, Yunanistan ve Romanya, Bulgaristan’a karşı savaşa başladı. Osmanlı Devleti bu fırsattan yararlanarak Bulgaristan’a savaş ilan etti. Osmanlı ordusu tarihi şehir Edirne’yi kurtardıktan sonra Meriç’e kadar ilerledi ancak, Avrupalı devletlerin müdahalesi ihtimaline karşı daha fazla ileri gitmedi. II. Balkan Savaşı sonunda yapılan İstanbul Antlaşması ile Edirne ve Kırklareli Osmanlı Devleti’ne geri verildi. Kavala ve Dedeağaç ise Bulgaristan’da kaldı. İki devlet arasında Meriç nehri sınır oldu.
I. Dünya Savaşı:
Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı’na Almanya‘nın yanında katıldı. Osmanlı Devleti I. Dünya Savaşı’nda birçok cephede savaştı. Çanakkale Savaşı‘nda önemli bir direniş gösteren Osmanlı Devleti, tüm olumsuz şartlara rağmen, düşman donanmasının boğazlardan geçmesine izin vermedi. Osmanlı birliklerinin kazandığı yerel başarılar sonuca etki etmedi.
