Memet Fuat kimdir, Edebiyat eleştirisi yazıları ile tanınan bir edebiyat adamı ve voleybola katkıları ile tanınan bir spor adamıdır.
Memet Fuat, 16 Şubat 1926 tarihinde 1926’da İstanbul Erenköy’de dedesi Mehmet Ali Paşa’nın köşkünde doğmuştur. Suzan adında bir ablası vardı. Babası sanat eleştirmeni Vedat Örfi, annesi Piraye Hanım’dır. Babası o doğmadan yurtdışına gitmiştir. Anne babası o 6 yaşında iken boşanmıştır. Annesi Piraye hanım daha sonra 1935 yılında Nazım Hikmet ile evlenmiştir. Erenköy 38. İlkokulu’nda, Beyoğlu 13. İlkokul’da, İsmet İnönü İlkokulu’nda, ve tekrar Erenköy 38. İlkokulu’nda okudu. Robert Kolej’de, Kadıköy 1. Orta’da, ve Haydarpaşa Lisesi’nde okudu. 1946 yılında kaydını yaptırdığı İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi İngiliz Dili ve Edebiyatı Bölümü’nden 1951 yılında mezun oldu.
Memet Fuat, Nazım Hikmet ile annesi Piraye’nin birlikteliği sırasında onlarla birlikte yaşadı. Nazım Hikmet’in üvey oğludur.
Gençliğinde yaşadığı akciğer rahatsızlığı sebebiyle askerliğe başladığı yedek subay okulundan çürük raporuyla çıkarıldı.
Üniversiteyi bitirince İstanbul’daki okullarda yardımcı öğretmen olarak çalıştı. Nazım Hikmet ile ilişkisi nedeniyle Milli Eğitim Bakanlığı’nda çalışmayı sürdüremeyince özel İngilizce dersleri verdi, muhabirlik, inşaatlarda mimar yardımcılığı, kitap çevirileri yaptı. John Steinbeck, Erskine Caldwell, Jack London‘dan öyküler, Walt Whitman‘dan şiirler, Varlık Yayınları’na Edgar Allan Poe‘dan, Katherine Mansfield‘den öyküler çevirdi.
Nazım Hikmet’in etkisi ile yöneldiği edebiyat alanında “Memet Fuat” adıyla tanınmaya başladı. Yeditepe Dergisi’nde yayınladığı denemeler ile adını duyurmaya başladı.
Çocukluğundan beri tanıştığı ve Piraye’nin teyzesinin kızı olan İzgen Öksüzcü ile Edebiyat Fakültesi’ndeki arkadaşlıkları evlilikle noktalandı. Bu evlilikten 25 Temmuz 1961 yılında oğulları Kenan doğdu.
1960 yılında De yayınevini kurdu ve yayımladı. “Yeni Dergi” adlı edebiyat dergisini çıkardı.
Altunizade mahallesinde Altınyurt Spor Kulübü’nde çocuklara futbol öğretti, turnuvalar düzenledi. Daha sonraki yıllarda yardımlaşmaya dayanan bir takım sporu olan voleybolu seçti. Altınyurt voleybol A Takımını deplasmanlı voleybol ligine taşıdı, tam 10 yıl amatörlükten hiç ödün vermeden yeni genç oyuncular yetiştirerek bu ligde kalmayı başardı.
1972-80 yılları arasında genç, ümit, büyükler ve üniversite erkek milli takımlarını turnuvalara hazırladı. 1979-82 yılları arasında Anadolu Hisarı Gençlik ve Spor Akademisi’nde voleybol dersleri verdi…
1980-83 yılları arasında Yazko Edebiyat dergisini yönetti. 1981’de Adam Yayınları’nın yerli yayınlar editörü oldu. 1987 yılında emekliye ayrıldı.
1990’lar Memet Fuat’ın acılı yıllarıydı. Çok sevdiği iki insanı, önce bir ameliyatta eşi İzgen’i (1990) arkasından da annesi Piraye’yi (1995) yitirdi.
1995’de onların üzüntüsünü atlatamadan solunum yetmezliğinden yoğun bakıma alındı. Yoğun bakım sonrasında öldüğü güne kadar evinde çalışmaya devam etti. Bu sırada yazdığı ve derlediği birçok eseri yayımlandı. 1999 yılında ikinci kez girdiği yoğun bakımdan çıkar çıkmaz tutmaya başladığı güncesi, ölümünden sonra “Ölünceye Kadar” adıyla 2 cilt olarak yayımlandı.
Memet Fuat, 19 Aralık 2002 tarihinde İstanbul 76 yaşında öldü.
Memet Fuat Ödülleri adına, 2004 yılından itibaren Eleştiri/ İnceleme, Deneme ve Yayıncılık Ödülleri; 2008 yılından itibaren ise “Genç Şiir Ödülü” verilmektedir.
Bugüne kadar yayımlanmış toplam 105 kitabı vardır.
Ödülleri :
1959 – Ataç Eleştiri Armağanı
1961 – TDK Deneme-Eleştiri Ödülü (Düşünceye Saygı ile)
1992 – Sedat SimaviVakfı Edebiyat Ödülü (Çağdaşımız Makyavel ile)
1995 – Kültür Bakanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü
1996 – Edebiyatçılar Derneği Onur Ödülü Altın Madalyası
Kitapları :
Anlatı:
Aşk ve Sümüklüböcek (1946, öyküler, Tuna Baltacıoğlu ile)
Yaşadığımız (1951, yeni yazımı, Adam, 1998, roman)
Bir Ayrılışın Öyküsü (Adam, 1998, öyküler)
Sana Deliler Gibi (Adam, 2002, kısa roman)
Adlin (Adam, 2003)
Anı:
Gölgede Kalan Yıllar (Adam, 1997)
Tribünden Palavra Anılar (Adam, 1999)
Yazarlığın Eteklerinde (Literatür, 2002)
Deneme:
Düşünceye Saygı (De, 1960, genişletilmiş basım, Yapı Kredi, 1994)
Çağını Görebilmek (Adam, 1982)
Unutulmuş Yazılar (Broy, 1986; Yapı Kredi, 1997)
Çağdaşımız Makyavel (Adam, 1992)
Eleştiri Sorumluluğu (Yapı Kredi, 1994)
İki Yönlü Yozlaşma (Yapı Kredi, 1995)
Konuşan Toplum (İyi Şeyler, 1996)
Dağlarda Yüreğim (Adam, 1996)
Özgünlük Avı (Yapı Kredi, 1996)
Sömürüsüz Bir Dünya (Adam, 1998)
Çoğunluğun Gücü (Adam, 1998)
Duyumsanmayan Karanlık (Yapı Kredi, 1998)
Biçemden Biçeme (Yapı Kredi, 1999)
Yaşlı Bir Şaire Mektuplar (Adam, 1999)
Aykırılıklar (Adam, 2000)
Konularına göre derlenen denemeler:
Demokrasi Kültürü (Adam, 2000)
Din ile Felsefe (Adam, 2000)
İkinci Yeni Tartışması (Adam, 2000)
Kültür Alışverişi (Adam, 2000)
Orhan Veli (Adam, 2000)
Nazım Hikmet Üstüne Yazılar (Adam, 2001)
Eleştiri Üstüne (Adam, 2001)
Eğitim Sorunu (Adam, 2001)
Dil Üstüne (Adam, 2001)
Toplum ile İnsan (Adam, 2002)
Yaşamöyküsü:
Nazım Hikmet (Adam, 2000)
Çeşitli:
Tartışmalar (Adam, 2001)
Aydınlar Sözlüğü (Adam, 2001)
Konuşmalar (T.İ.B. Kültür Yayınları, 2002)
İncelemeler (Adam, 2002)
Nasrettin Hoca Fıkraları (T.İ.B. Kültür Yayınları, 2002)
Kitap Eleştirileri (Adam, 2002)
Yaşamı, sanatı, yapıtları dizisi:
Yunus Emre (De, 1976; YKY, 1999)
Şinasi (De, 1977; YKY, 1999)
Pir Sultan (De, 1977; YKY, 1999)
Karacaoğlan (De, 1977; YKY, 1999)
Ahmet Haşim (De, 1977; (YKY, 1999)
Tevfik Fikret (De, 1979; YKY, 1999)
Namık Kemal (Yapı Kredi, 1999)
Köroğlu (Yapı Kredi, 2001)
Dadaloğlu (Yapı Kredi, 2002)
Antoloji:
Memet Fuat’ın Seçtikleri-Türk Edebiyatı (yıllıklar, De, 1963’ten 1972’ye 10 cilt)
İlkokul Çocukları İçin Şiirler (De, 1968; Adam, 1999)
Çağdaş Türk Şiiri Antolojisi I – II (Adam, 1985; genişletilmiş basımı Adam, 1999)
Dünya Yazınından Çeviri Şiirler (Adam, 1992)
Dünya Yazınından Seçilmiş Kısa Oyunlar I – II (Adam, 1993)
Dünya Yazınından Seçilmiş Kısa Öyküler (Adam, 1993)
Türk Yazınından Seçilmiş Çocuklar İçin Şiirler (Adam, 1993)
Türk Yazınından Seçilmiş Denemeler (Adam, 1993)
Türk Yazınından Seçilmiş Eleştiri Yazıları (Adam, 1993)
Seçme Şiirler:
Nazım Hikmet (Adam, 1997)
Orhan Veli (Adam, 1997)
Oktay Rıfat (Adam, 1997)
Cahit Külebi (Adam, 1997)
Edip Cansever (Adam, 1997)
Sabri Altınel (Adam, 1997)
Cahit Irgat (Adam, 1998)
Melih Cevdet Anday (Adam, 2000)
Can Yücel (Adam, 2000)
Tiyatro:
Tiyatro Tarihi (Varlık, 1961; MSM Yayınları, 2000)
Her Yer Tiyatrodur (Yapı Kredi, 1997)
Spor:
Voleybol (Adam, 1983, Mehmet Bengü adıyla)
Albüm:
Nazım Hikmet – Portreler (Yapı Kredi, 2001)
İnceleme:
A’dan Z’ye Nâzım Hikmet – Portreler (Yapı Kredi, 2002)
Günce:
Ölünceye Kadar I, II (Adam, 2003)
Mektup derlemeleri:
Nâzım ile Piraye (De, 1975; Adam, 1998)
Cezaevinden Memet Fuat’a Mektuplar (De, 1968; Adam, 1998)
Piraye’ye Mektuplar (Adam, 1998)
Çeviriler:
Şiir:
Seçme Şiirler (Walt Whitman, “Çimen Yaprakları” adıyla 1954; Yön Yayıncılık, 1992)
Çimen Yaprakları (Walt Whitman, Adam Yayınları, 2003)
Roman:
Alın Yazısı (Erskine Caldwell, Varlık, 1954; Adam, 1994)
Öykü:
Kuyudaki Zenci (Erskine Caldwell, Yeditepe, 1953; Adam, 1994)
Ateş Yakmak (Jack London, Yeditepe, 1953; Adam, 1992)
Ölü Albayın Kızları (Katherine Mansfield, Varlık, 1953; Adam, 1991)
Kasımpatları (John Steinbeck, Yeditepe, 1953; Adam, 1992)
Gece Ağacı (Truman Capote, Varlık, 1954; Adam, 1989)
Denizin Değiştirdiği (Ernest Hemingway, Yeditepe, 1954; Adam, 1992)
Morgue Sokağı Cinayeti (Edgar Allan Poe, Varlık, 1954; Adam, 2000)
Yoksul İnsanlar (William Saroyan, Varlık, 1961; Adam, 1990)
Oyun:
Doğum Günü Partisi (Harold Pinter, De, 1965)
Kısa Oyun:
Don Cristobita ile Dona Rosita’nın Acıklı Güldürüsü (Federico Garcia Lorca, De, 1960)
Kulaktan Kulağa (Lady Augusta Gregory, De, 1961)
Çağrılmadan Gelen (Maurice Maeterlinck, De, 1961)
İstiridye ile İnci (William Saroyan, De, 1961)
Trenton ile Camden’e Mutlu Yolculuk (Thornton Wilder, De, 1961)
Zavallı Aubrey (George Kelly, De, 1964)
Hobi:
Briç, Yeni Sayı Metodu (Charles H. Goren, De, 1959) (Adam, 1994)
