Mesut Barzani kimdir, Irak’ın kuzeyindeki bölgesel yönetimin başındaki Mesut Barzani, Kürt haklarının en büyük savunucularından. Babası Mustafa Barzani‘nin ölümünden beri Kürdistan Demokrat Partisi‘nin lideri.
Mesut Barzani, 16 Ağustos 1946‘da İran‘da bulunan, SSCB‘nin desteği ile kurulmuş olan Kürt Mahabad Cumhuriyeti‘nde doğdu. Babası Mustafa Barzani, 1946 yılından, 1979 yılında ölümünde kadar Irak’da Küi’nin başkanı olarak siyaset yaptı. Babası Mustafa Barzani’nin 1946 yılında, başkent Mahabad olmak üzere Senendec, Uşnu ve Miyandoab’ı kapsayan bölgede bağımsız bir Kürt devleti kurma girişiminin başarısızlıkla sonuçlanmasından sonra İran ordusu bölgeye girmiş, Mustafa Barzani ve ailesi Moskova’ya gitmek zorunda kalmıştı. 1958 yılında Barzani ve ailesi Irak’da krallığın Abdülkerim Kasım tarafından yıkılmasından sonra kurulan yeni hükümetin daveti üzerine Irak’a döndüler.
1970li yılların başında Mesut Barzani, babası ve kardeşi İdris Barzani ile birlikte Irak’da Kürtlerin siyasi hakları üzerine çalışmaya başladılar. Kuzey Irak’da özerk bir yönetim kurmaya yönelik silahlı mücadele yürüttüler. 11 Mart 1970 tarihinde Baas iktidarının Kürtlerin özerklik isteklerini kabul eden bir antlaşmanın imzalanmasını sağlayarak silahlı mücadeleyi bitirdiler.
Babası Mustafa Barzani’nin 1975 yılında Amerika Birleşik Devletleri‘ne iltica etmesinin ardından Mesut Barzani kardeşi idris Barzani ile birlikte Kürdistan Demokratik Partisi’nin başına geçtiler. 1979 yılında Mustafa Barzani’nin ölümüyle partinin lideri konumuna gelen Mesut Barzani, aynı yıl İran’da yapılan devrimden sonra kendisine destek veren yeni rejimin yardımıyla ailesiyle birlikte İran’a yerleşti.
1980 yılında Irak-İran Savaşı‘nın başlaması üzerine Kürdistan Demokratik Partisi, İran-Irak sınırının Irak tarafında Kürtlerin yoğun olduğu bölgelerde kontrolünü arttırdı. İran rejimi Irak’daki nüfuzunu arttırmak için Saddam karşıtı güçleri İslami yöne kaydırmak isteseler de Mesut Barzani bu muhafazakar hareketten hoşnut olmamıştı.
Mesut Barzani, 1987 yılında kardeşi İdris’in ölümünden sonra Kürdistan Demokratik Partisi’nin tek ismi haline geldi. Aynı yıl altı partinin birleşmesi Irak Kürt Cephesi’nin kurulmasını ve partilerin sürtüşmelerinin kısa bir süre son bulmasını sağladı. 1988 yılında Irak-İran Savaşı’nın bitmesi ile Kürt bölgelerinin yönetimi ciddi bir hal almıştı. Bu konuda çalışmalar başlatan Barzani, 1991 yılında Körfez Savaşı‘nın çıkmasını fırsat bilerek Irak’daki Baas rejimine karşı Bağdat’da Kürt ayaklanmaları başlatmıştı. Ayaklanmaların büyümesi üzerine batılı devletlerin müdahelesi ile Irak’da Kürtler için güvenli bölgeler yaratıldı.
1992 yılında batılı güçler denetiminde Kuzey Irak’da yapılan seçimlerde Kürdistan Demokratik Partisi lideri Mesut Barzani ve Kürdistan Yurtseverler Birliği lideri Celal Talabani bölgesel lider konumuna getirildiler. Ancak 1994 yılında bu koalisyonda anlaşmazlıklar baş gösterdi. 22 Ağustos 1996‘da Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin İran ile anlaşması tehlikesine karşı Mesut Barzani, Bağdat rejimi ile yakınlaştı. Aynı yıl 31 Ağustos’da iki partinin ortak yönetim merkezi olan Erbil‘e giren Irak birlikleri şehri Barzani’ye teslim ettiler. 1996 yılının Ekim ayında Talabani ile Barzani arasında ateşkes ilan edildi.
1997 yılında terör ile micadele içinde olan Türkiye, Barzani ile ittifak yoluna gitti. Ancak Kürdistan Demokratik Partisi ile Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin arasındaki çatışma devam ettiği için bir sonuç alınamamıştır. 1998 yılında iki parti arasındaki anlaşmazlık, Amerika Birleşik Devletleri’nin araya girmesi ile bir süreliğine son buldu. Yapılan ateşkes antlaşması 4 Ekim 2002‘de tekrarlandı.
2002 yılında Amerika Birleşik Devletleri başkanı George W. Bush‘un Irak’da gizli nükleer silahlar olduğu gerekçesiyle başlattığı harekat, 9 Nisan 2003‘te, Amerikan ordusunun Bağdat’a girip Saddam Hüseyin rejiminin devirmesine sebep oldu. Bu olaydan sonra Irak, koalisyon güçlerinin yönetimine kaldı. 2005 yılı Haziran ayında bölgesel konseyin yaptığı seçimden sonra Talabani ile anlaşan Mesut Barzani, Irak Yönetim Konseyi Kürdistan Bölgesel Başkanlığı‘na getirildi.
20 yılı aşkın bir süredir Irak’da en öne çıkan liderlerden biri olan Mesut Barzani, Farsça, Barzani ve Arapça’yı çok iyi bilmekte. 8 çocuğu olan Barzani’nin “Barzani ve Kürt Kurtuluş Harekatı” adlı 4 cildlik bir kitabı da bulunmaktadır.
