Müfide İlhan kimdir, İlk Kadın il Belediye Başkanı
Türkiye, Müfide İlhan’ı “Türkiye’nin İlk Kadın İl Belediye Başkanı” olarak tanımıştı. Ama onu yalnızca bu kimliğiyle anımsamak yetmez. Müfide İlhan’ın en belirgin özelliği, daha çocukken kuruluşunu coşkuyla kutladığı Cumhuriyet’in kazanımlarını savunan; yüreği Atatürk sevgisiyle dolu, çağdaş ve aydın bir “Türk kadını” olmasıdır.
Müfide İlhan, 19 Şubat 1912 tarihinde İstanbul Beykoz’da doğmuştur. Mareşal Mustafa Fevzi Çakmak‘ın kardeşinin kızıdır. Babası teğmen Nafiz Çakmak, MareşaI Mustafa Fevzi Çakmak‘ın erkek kardeşidir. ÇanakkaIe Conkbayırı’nda şehit oldu. Çocukluk yılları annesi Emine Hanım ve kardeşi ile birlikte işgal altındaki İstanbul’da geçti. İlkokulu amcasının yanında Ankara‘da okudu. Orta öğrenimini Kandilli Kız Lisesi’nde tamamladı. Ardından 1927–1928 öğretim yılında Muallim Mektebi’ni bitirdi, öğretmen oldu. Hemen İstanbul’da Moda İlkokulu’nda göreve başladı.
Müfide İlhan, Mersinli doktor Faruk İlhan ile evlendi.7 çocukları oldu. Eşinin görevi nedeniyIe yurdun çeşitli illerinde öğretmenlik yaptı. Erzurum, Doğu Beyazıt, Kırklareli’de ve Ankara’da Türk Eğitim Derneği Ankara Koleji’inin görevi nedeniyle Berlin’e gittiklerinde 1936–1937 yıllarında Goethe Lisan Enstitüsü’nde Almanca öğrenip Alman okullarında incelemelerde bulundu. Almanca ve pedagoji seminerlerine katılıp sertifikalar alır.
Ankara’ya dönüşünde özel bir anaokulu açmışsa da mali imkânsızlıklardan dolayı okulu kapatmak zorunda kalmıştır. Ardından Çocuk Esirgeme Kurumu, Keçiören Çocuk Yuvası’nda öğretmenlik yapmıştır.
Eşi Faruk İlhan’ın, Türkiye ve Afganistan hükümetleri arasında yapılan bir anlaşmaya göre Kabil Tıp Fakültesi’nde görevlendirilmesi üzerine Kâbil’e gitmiştir. Afganistan’da bulundukları süre içinde de Kabil’deki Türk çocuklarıyla ilgilenir. Burada Türk okulu açılması için çaba göstermiştir. 1945 yılında Türkiye’ye dönünce, Çocuk Esirgeme Kurumu’nun Gündüz Bakımevi Müdürlüğü’nü yapmıştır.
1946 yılında Mersin‘e yerleşirIer. Eşi Faruk İlhan’ın babası Galip İlhan, Mersin’in ilk belediye başkanı olduğu söylenmektedir.
Eşi Dr. Faruk İlhan Mersinli bir aileye mensuptur. 1946 yılında ailece Mersin’e yerleşirler. İkinci Dünya Savaşı bitmiş, Avrupa’da düzenler değişmiştir o günlerde. Türkiye’de de Demokrat Parti’nin kurulmasıyla çok partili döneme geçilmiş ve ülkeyi politika heyecanı sarmıştır. Önce Dr. Faruk İlhan’a politikaya atılması için öneri gelir, ama o ülkesine hekim olarak hizmet etmeye devamı yeğler. Aynı öneri Müfide İlhan’a geldiğinde o kabul eder ve Demokrat Parti saflarında yerini alır. Çok yoğun bir çalışma dönemidir o dönem. Müfide İlhan, coşkulu konuşmalarıyla dinleyenlerini etkileyen bir hatiptir.
14 Mayıs 1950 genel seçimlerini Demokrat Parti kazanır. Eylül ayıno dönemde belediye meclisleri tarafından, kendi üyeleri arasından seçilmektedir. Mersin’in Belediye Meclisi’ne seçilmiş uygar beyleri de tercihli oylar nedeniyle en çok oyu alarak liste başında bulunan Müfide İlhan’ın hakkını yemezler ve onu belediye başkanı seçerler.
Bu görev bir yıl sürer ve Müfide İlhan bu yılı gece gündüz çalışarak geçirir. Ama çevreden onu ödün vermeye zorlayan baskılar artmaya başlayınca “Beni siz seçtiniz, görevden de siz alabilirsiniz. Ama bu canı Allah verdi. Ölünceye kadar da ülkeme hizmetten kimse beni alıkoyamaz.” der ve istifa eder. Bir süre sonra da partisinden ayrılır.
Müfide İlhan, Demokrat Partiden ayrılmasının ardından Mersin’de kendisi gibi düşünen arkadaşlarıyIa birlikte ”Müstakilleri Destekleme Cemiyeti” adlı bir dernek kurar ve bir süre “Mücadele” adlı bir dergi çıkarır. Ama o arada eşi İzmit’e atanır ve kendisi de çocuklarıyla birlikte ardından gider. İzmit’te Türk kadınları birliği İzmit şubesini kurar. Eşinin Ankara’ya atanmasından sonra da dernek çalışmalarını orada sürdürür. Ankara’da özel bir anaokulu açar. Ancak maddi yetersizlikIer yüzünden kısa süre sonra kapatır. Almanya’da Türk çocuklarını Alman okullarına hazırlama sınıflarında öğretmenlik yapar.
Müfide İlhan, 1950 yılında, Mersin Belediye Meclisi tarafından belediye başkanı seçildi. Bir yıl sonra kendi isteğiyle bu görevden ayrıldı.
1958 yılında Kızılay Derneği’nin ilk yardım öğretmenliği ve tekâmül kurslarında sertifika alarak bir süre Kızılay bünyesinde ülkenin çeşitli yerlerinde vatandaşlara ilk yardım öğretmenliği yapmıştır. Katkılarından dolayı Kızılay Genel Merkezi tarafından 1964 yılında Gümüş Madalya ile taltif edilmiştir.
1966 yılında Türk Anneler Derneği tarafından yılın annesi seçildi.
1967 yılında eşi doktor Faruk İlhan vefat ettikten sonra çocukları büyüyüp ayrıldıklarından o sırada Almanya’da okumakta olan en küçük kızının yanına gitti. Orada önce Almancasını tazeler, ardından da gerekli sınavı verip Alman Hükümetirogramı kapsamında öğretmen olarak göreve başlar. Almanya‘da bulunduğu 1968-1981 yılları arasında Türkiye’deki olayları da yakından izler ve etkili olabileceğine inandığı kişilere düşüncelerini anlatan mektuplar yazar. Türkiye’ye döndüğünde İstanbul’a yerleşir.
O sırada İstanbul’da Mersin Liselileri Derneği kurulmuştur. Bu derneğe katılır ve böylece 1985 yılından sonraki dönem onun Mersin ile tekrar buluştuğu ve genç kuşak Mersinlilerin de onu tanıdığı dönem olmuştur.
Müfide ilhan 28 Ocak 1996 tarihinde Bodrum’da, 84 yaşında çocuklarının yanında hayata veda eder ve orada toprağa verilir.
Mersin’de bir mahalleye ve bir ilköğretim okuluna Müfide İlhan’ın adı verilmiş; Mersin Büyükşehir Belediyesi tarafından da heykeli dikilmiştir.
