Nikita Kruşçev kimdir, Sovyet devlet adamı ve Sovyetler Birliği Komünist Partisi birinci sekreteri idi.
Nikita Kruşçev, 15 Nisan 1894 tarihinde Kalinovka, Rusya‘da doğmuştur. Tam adı Nikita Sergeyevich Khrushchev’dır. Babası maden işçisiydi. Doğduğu köyde öğrenim gördükten sonra, ailesiyle birlikte Donetsk Kömür Havzasındaki madencilik ve sanayi merkezi Yuzovka’ya geçti. Burada 15 yaşında boru tesisatçısı olarak çalışmaya başladı.
Nikita Kruşçev, 1917 yılında Rusya Devriminde Kızıl Muhafızlara, 1918’de Komünist Parti’ye katıldı. İç Savaş sırasında Ocak 1919’da Kızıl Ordu’da görev yaptı. 1922 yılında Harkov Üniversitesi İşçi Fakültesi’ne, Ukrayna Komünist Partisi’ne girdi. 1929 yılında Moskova’daki Stalin Sanayi Akademisine kabul edilerek metalurji öğrenimi gördü.
1933 yılında Moskova Bölge Komitesi İkinci Sekreterliğine yükseldi. 1935 yılında Moskova parti teşkilatının birinci sekreteri oldu.
1937 yılında Komünist Partinin 17. Parti Kongresinde Yüksek Sovyet tam üyeliğine seçildi. Aynı yıl Yüksek Sovyet Prezidyumu yedek üyeliğine getirildi. Bunu 1938 yılında Politbüro üyeliği izledi.
Josef Stalin tarafından Ukrayna Komünist Partisi genel sekreterliğine atandı. İkinci Dünya Savaşı‘nda Ukrayna endüstrisi tesislerini doğuya taşıma görevini üstlendi. Stalingrad’anlardan biri oldu. 1943 yılında korgeneralliğe yükseltildi. 1943’te Stalin’in politik temsilcisi olarak Stalingrad Kuşatması’nda Sovyet Kuvvetleri’ne komuta etti.
1944’te Ukrayna Meclisinin başkanlığına getirildi. 1946’da meydana gelen büyük kıtlık sırasında, gıda maddelerinin dağıtımında Stalin’in isteği doğrultusunda hareket etmediği için bir müddet gözden düştü. 1949’da Moskova bölgesi parti başkanlığına yeniden getirildi. Aynı zamanda Komünist Parti Merkez Komitesi sekreteri oldu.
1952 yılında, SSCB Komünist Partisi Kongresi’nde Politbüro’ya seçildi ve Merkez Komitesi sekreterliğini üstlendi. 5 Mart 1953 tarihinde Josef Stalin‘in ölümüyle, Komünist Parti birinci Sekreterliği’ne getirilerek liderlik konumuna yükseldi.
Nikita Kruşçev, Josef Stalin‘den sonra 7 Eylül 1953 – 14 Ekim 1964 tarihleri arasında Sovyetler Birliğinin Devlet Başkanlığını yapmıştır.
İç ve dış politikada yenileşmeye karşı çıkan liderlerle ters düştü. Başbakan Georgi Malenkov‘un çekilmesini sağlayarak, 1955 yılında Nikoloy Bulganin‘in başbakan olmasını destekledi. Bulganin ile birlikte Yugoslavya, Batı ülkeleri, Hindistan, Birmanya, Afganistan gezilerine katıldı.
1956 yılında 20. Komünist Parti Kongresi’nde Josef Stalin‘i şiddetle eleştiren konuşması, Parti içi muhalefetin tepkisiyle karşılaştı. İktidarın tek kişide toplanmasını tenkit ederek, Stalin’i acımasızlık, hoşgörüsüzlük ve iktidarı kötüye kullanmakla suçladı. Stalin’in yanılmaz lider imajını yı Stalincilikten uzaklaşma kampanyası başlattı. Bu süreç ve politika destalinizasyon olarak adlandırıldı ve tarihe geçti. Binlerce siyasi tutukluyu serbest bıraktı. Tasfiye tehlikesini, Genelkurmay Başkanı Georgi Jukov‘un desteğiyle atlattı.
1958 yılında başbakanlığı da üstlenerek konumunu pekiştirdi. Dış politikada, Batı dünyasıyla barış içinde yaşama (Co Exitence) ilkesini benimsedi. Ancak, 1956 yılında Macaristan’a yapılan askeri müdahale, bu girişimini zedeledi. Çin ile ideolojik anlaşmazlık, dış politikada sorun yaratan bir başka olay oldu.
1959 yılında ABD gezisinde, silahsızlanmayı gündeme getirdi. ABD’ye yaptığı ziyaret sonrasında Mayıs 1960‘ta iki ülke liderinin Paris‘te yaptığı zirveye katıldı. 1961‘de ABD Başkanı John F. Kennedy‘le Viyana‘da yapılan zirve toplantısına katıldı. ABD Başkanı John F. Kennedy ile 1961-1962 yıllarındaki görüşmeler Küba bunalımıyla sonuçsuz kaldı. 1962’de Küba’ya orta menzilli füzeler yerleştirmeye girişti. ABD ile uzlaşılması neticesinde füzeleri kaldırmayı kabul etti. Bu uzlaşma sebebiyle Komünist Çin ile SSCB‘nin arası açıldı. Çin lideri Mao Zedong tarafından sert bir şekilde tenkit edildi.
1958‘de Doktor Jivago romanının yazarı Boris Pasternak‘ın Nobel Edebiyat Ödülünü almasına izin vermedi.
1963 yılında Batılılar ve ABD ile imzaladığı Stratejik Silahları Sınırlandırma Antlaşması (SALT) dış politikada saygınlığını artırdı. Döneminde, uzay çalışmaları en başarılı çağını yaşadı. 1957 yılında dünyanın ilk uydusu Sputnik fırlatıldı, 1959 yılında aya ilk roket indirildi. 12 Nisan 1961 tarihinde içinde Yuri Gagarin‘in olduğu ilk insanlı uydu dünya çevresinde yörüngeye sokuldu.
Dış politikada, hem sosyalist hem kapitalist ülkelerle ilişkilerin geliştirilmesi için çaba gösteren Kruşçev, Konvansiyonel silahları azaltarak, nükleer füzeleri geliştirme çabaları sebebiyle Sovyet askeri yetkililerinin sert muhalefetine hedef oldu. Uyguladığı tarım politikasında başarısız oldu.
İçeride, özellikle 1963-1964 yıllarında tarımda verimsizlik, Josef Stalin dönemi muhalefetinin tam temizlenememesi, parti içi darbede önemli rol oynadı. Sovyetler Birliği Komünist Partisi Merkez Komitesi Başkanı Mihail Suslov 1964’te Kruşçev’un görevden azledilmesi teklifinde bulundu. 14 Ekim 1964 tarihinde yapılan Merkez Komitesi toplantısında, Nikita Kruşçev ileri yaşı ve bozulan sağlığı sebebiyle Komünist Parti genel sekreterliğinden istifa ettiğini açıkladı.
Nikita Kruşçev, 11 Eylül 1971 tarihinde Moskova, Rusya‘da 77 yaşında ölmüştür. Ölümü halka 48 saat geçtikten sonra haber verildi. Devlet töreni yapılmadan Moskova’da Novodeviçiy Manastırı Mezarlığına gömüldü.
Evlilikleri :
1.eşi: Yefrosinia Khrushcheva (e. 1914–1919)
2.eşi: Marusia Khrushcheva (e. 1922)
3.eşi: Nina Khrushcheva (e. 1965–1971)
Çocukları
Sergei Khrushchev
Leonid Khrushchev
Rada Khrushcheva
Yuliya Khrushcheva
Elena Khrushcheva
Nikita Kruşçev sözleri :
– Amerika Birleşik Devletleri şimdi bir Sovyet ayının (uydusunun) altında uyuyor.
– Politikacılar dünyanın her yerinde aynıdır, nehir olmayan bir yere köprü yapacaklarına söz verirler.
– Bombalar seçim yapmazlar, her şeyi yok ederler.-BUM!-
– Devrimler tarihin lokomotifleridir.
– Tarihçiler toplumun en güçlü ve en tehlikeli üyeleridir. Dikkatlice takip edilmeliler… Her şeyi bozabilirler.
– Tam bir pire sıçrayışı.
(Yuri Gagarin 315 km yüksekliğe gönderilirken, sadece 187 km yüksekliğe çıkılabilen Alan Shepard‘s Freedom 7 uzay uçuşu üzerine yorum)
– Kavga ederken silahınızı seçmek için duramazsınız.
– Basın en temel ideolojik silahtır.
– Ben olmasaydım, Sovyetler Birliği demokrasiyi asla göremezdi.
– Benim komünist ideolojiyi dünyaya yaymaktan başka bir hedefim varsa, o da dinin ve milliyetçiliğin yok oluşunu seyretmektir.
– Biz bu soğuk topraklara hükmettiğimiz süreç boyunca, ne Kırım’daki Müslümanları katlettik, ne kiliseleri bastık, ne de mecliste kendimizi saatlerce alkışlattık. Bizim yaptığımız tek şey, devletimize, dünyaya ve sosyalizme hizmet etmektir.
– Şundan her kalın kafalı emin olmalıdır ki, doğru yol eşitliktir.
– Eğer olur da tarih benim ve hükümetimin yaptığı hizmetleri değil, benden önceki egoistlerin yaptıkları zorbalıkları överse, bilin ki tarih hâlâ gerçek değil, hiçbir zaman olmadığı gibi…
– İki şeyi çok sevdim: Seks ve politika.
– İnsan çok eşlidir, kanun tek eşliliği emreder. Kanunlar insana göre yapılmaz, insanlara hükmedenlere göre yapılır.
– Tarihe bayılırım, fakat hangi tarihe? Saklanan mı, ortadaki yalan olan mı?
