Osman Zeki Üngör kimdir, Türkiye Cumhuriyeti’nin Milli Marşı olan “İstiklal Marşı”nın bestecisidir.
Osman Zeki Üngör, 1880 yılında İstanbul’da Üsküdar’da doğmuştur. Babası Hüseyin Bey’dir. Beşiktaş Askeri Rüştiyesi’ndeki askeri eğitimin ardından 1891’de Osmanlı saray bandosu olan Mızıkayı Hümayun’a girerek müzik öğrenimi gördü. Orkestradaki başarısı II. Abdülhamit’in dikkatini çekti ve konser kemancısı olarak yetiştirildi. Kemancı Vondra Bey’den kemanı, d’Aranda Paşa’dan da müzik nazariyatı dersleri almaya başladı.
Operaya baş kemancı olarak atandı. 1908’de binbaşı rütbesi ile Saray Orkestrası şefi oldu. Sadece askeri marşlar ve fantezi parçalar çalan saray mızıkasından Avrupa standartlarında bir senfoni orkestrasının oluşmasında katkıları büyüktür.
İstanbul Erkek Lisesi’nde müzik öğretmenliği yaptı.
Birinci Dünya Savaşı esnasında 1917-1918 yılları arasında Viyin, Budapeşte ve Sofya’da Kızılhaç yararına birçok konser verdi. Türk Senfoni Orkestrasıyla saray dışında Union Française de halk konserleri verdi.
11 Mart 1924’te orkestra ile Ankara’ya gidip Yeni Sinema’da senfonili konser verdi. Bu, şehrin tarihinde bir ilkti. Daha sonra orkestra Risalet-i Cumhur Musiki Heyeti adını alarak Cumhurbaşkanlığına bağlandı.
Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nın ilk şefi ve Şair Mehmet Akif Ersoy‘un sözlerini yazdığı Türk İstiklal Marşı’nı 1922 senesinde besteleyerek bugünkü haline getirmiştir. Birçok ünlü bestecilerin keman konçertolarını Türkiye’de çalan ilk Türk kemancıdır. Besteci Ekrem Zeki Ün’ün babasıdır. Soyadı Kanunu çıktığında “Üngör” soyadını aldı. oğlu Ekrem Zeki Bey, “Ün” soyadını almıştır.
27 Nisan 1924’de Ankara’ya yerleşti. Ankara’da kurulan Musiki Muallim Mektebi’nin 1924-1934 seneleri arasında müdürlüğünü yaptı. Bugünkü konservatuar binasını ve konser salonunu yaptırdı. Aynı zamanda Musiki Muallim Mektebi konservatuvarının temelini oluşturdu. Üstün sanat yeteneği olan gençlerin Avrupa’da müzik öğrenimi almalarını sağlayan kanunun çıkarılmasında önemli katkıları oldu.
1934 yılında kendi isteği ile emekliye ayrıldı. Orkestra şefi olarak yerine Ahmet Adnan Saygun, Musiki Muallim Mektebi müdürü olarak da Salahaddin Bey getirildi. Emekli olduktan sonra İstanbul’a döndü. Oğlu Ekrem Zeki’yi de kemancı ve müzik öğretmeni olarak yetiştirdi.
Osman Zeki Üngör, 28 Şubat 1958 tarihinde İstanbul’da vefat etmiştir. Özel bir izinle askeri bando tarafından mezarı başında İstiklal Marşı çalınmıştır. Mehmet Akif Ersoy’dan sonra mezarında İstiklal Marşı çalınan ikinci kişidir.
İstiklal Marşı dışında başlıca eserleri: İlim Marşı, Azmü Ümit Marşı, Töre Marşı, Türk çocukları, Cumhuriyet Marşı.
