Raşit Rıza kimdir, Cumhuriyetin ilk yıllarının önemli tiyatro ustasıdır.
Raşit Rıza, 1890 yılında İstanbul’da doğmuştur. Tam adı Raşit Rıza Samako’dur. Liseden sonra İstanbul’da Hukuk Fakültesi’ne girdi.
Raşit Rıza, Üniversite öğrencisiyken Ahmet Fehim Efendi Tiyatrosu’nda sahnelenen Vatan Yahut Silistre oyununda ilk kez 1908 yılında sahneye çıktı. Bir süre bu toplulukla birlikte turnelerde yer aldı. Onunla Selanik turnesine çıktı, Üsküp ve Manastır’a gitti. 31 Mart Vakasından sonra Ahmet Fehim Efendi ile birlikte Samsun’da Meşrutiyet Tiyatrosu’nu kurdu. 1910 yılında İstanbul’a döndü, Üsküdar’da temsiller verdi. 1911 yılında başka bir grupla önce Kavala’da, daha sonra Edirne’de oyunlar oynadı.
Edirne’de dönemin ünlü oyuncularından Othello Kâmil (1889-1932) ile yeni bhastalandı, bir süre Konya‘da kaldıktan sonra İstanbul’a döndü. İyileşince bir kez daha Edirne‘ye giden bir topluluğa katıldı. 1912’de Balkan Savaşı başlayıp Edirne kuşatıldığında oradaydı. İstanbul’a dönünce kendi adına kurduğu bir grupla birlikte Samsun’a gitti. Bir ay sonra grup dağılınca aldığı bir çağrı üzerine Giresun‘a geçti ve orada bir sezon çalıştı.
1. Dünya Savaşı başlayınca İstanbul’a döndü. Çeşitli tiyatrolarda çalışan dönemin birçok ünlü oyuncusu gibi o da yeni kurulmuş olan 1915 yılında Darülbedayi’ye girdi.
Darülbedayi’de birlikte oynadıkları başrollerle Ermeni sinema oyuncusu Eliza Binemeciyan‘la aranılan bir çift oluşturmuştur. Her rolünü içten yorumlaması, düzgün fiziği ve konuşmasıyla sevilmiştir.
Raşit Rıza, 1920’lerin sonlarına doğru kurumun içindeki sürtüşmelerden dolayı Darülbedayi’den ayrıldı ve Bizim Lokanta-Gecetı. Ama tiyatrodan uzak yaşamaya uzun süre katlanamayarak yeniden sahneye döndü ve ölene değin sanat yaşamını başarıyla sürdürdü. Ankara Halkevleri rejisörlüğü ve Ankara Şehir Tiyatrosu Müdürlüğü yaptı. 1950 yılında İstanbul Şehir Tiyatrosuna girdi ve oyuncu ve yönetmen olarak ömrünün sonuna kadar devam etti.
1917 yılında Casus ve Pençe filmlerinin ardından 1919 yılında Mürebbiye filminde rol aldı. 1920 yılında Darülbedayi’den ayrılarak kendi ismini verdiği tiyatro topluluğunu kurdu. İstanbul’un ve Anadolu’nun çeşitli şehirlerinde oyunlar sergiledi. 1950 yılında ise İstanbul Şehir Tiyatroları’na geri döndü. Burada hem oyunculuk hem de yönetmenlik kariyerine devam etti.
Raşit Rıza, 25 Şubat 1961 tarihinde İstanbul’da 71 yaşında ölmüştür.
Filmleri :
Oyuncu :
1919 – Mürebbiye (Şem’i) (Sinema Filmi)
1919 – Binnaz (Sinema Filmi)
1917 – Pençe (Sinema Filmi)
1917 – Casus (Sinema Filmi)
