Ronald Reagan kimdir, Eski sinema artisti ,33. Kaliforniya valisi (1967-1975) ve ABD‘nin 40. başkanı (1981-1989)
Ronald Wilson Reagan ; 6 Şubat 1911’de, Nellie ve John Reagaolarak Tampico’da (İllinois) dünyaya geldi. Eureka College’den 1932 yılında mezun olan Reagan, 5 yıl boyunca radyoda spiker olarak çalıştı ve 1937 yılında ilk filmi “Love Is on the Air”de rol aldı.
Reagan, 26 Ocak 1940’da, aktrist Jane Wyman‘la evlendi, 9 yıl süren evlilik, boşanmayla sonuçlandı. İkinci evliliğini 4 Mart 1952’de yine bir aktristle, Nancy Davis‘le yaptı.
ABD Hava Kuvvetleri için 1942-1945 yılları arasında eğitim filmleri yapan Reagan, 1947 yılında Sinema Oyuncuları Birliği’nin başkanı oldu.
Casablanca filmi çekilirken, Humphrey Bogart‘ın rolü için ilk önce Reagan düşünülmüştür. Hollywood’da siyasete gireceğinin işaretlerini veren Reagan, hep Demokrat Parti’ye yakınlığıyla bilindi. Ancak 1962’de Cumhuriyetçi Parti’ye geçti .
Californiya valilik seçimlerinde ünlü Hollywood yıldızlarının aleyhteki propagandasına rağmen 1966’da Kaliforniya valisi seçildi.Demokrat Vali Edmund G. Pat Brown’ı yenilgiye uğratarak vali olan Reagan, 1980 yılındaki başkanlık seçimlerinde, Başkan Jimmy Carter‘ı geride bıraktı. Reagan, 20 Şubat 1981’de yemin ederek, ABD’nin 40. başkanı oldu.
Başkan Reagan, 30 Mart 1981’de, Washington‘da bir otelde katıldığı toplantıdan çıkışında vurularak yaralandı.
Yemin ettiği gün, İran rehine krizinin çözülmesi, iki ay sonra ise bir suikast girişiminden kurtulması, Hollywood’dan kalma ‘kahraman’ imajını pekiştirmesine neden oldu. 6 Kasım 1984’te büyük bir oy farkıyla , eski başkan yardımcısı Walter Mondale’yi geçerek ikinci kez başkan seçilen Ronald Reagan rotasını bu kez, komünizm ve SSCB‘ye çevirdi. Silahlanma harcamalarını artırdı ve SSCB’nin rekabet edemeyeceği maliyetteki ‘Yıldız Savaşları’ projesini geliştirdi. Bir yandan da 1985’te iktidara gelen SSCB lideri Mihail Gorbaçov‘la beklenmedik bir yakınlık kurdu. Soğuk Savaş’ın Washington lehine sonuçlanması ona ‘SSCB’yi dağıtan lider’ unvanını kazandırdı.
Reagan, ikinci başkanlık döneminin dolmasının ardından Şubat 1989’da, anayasaya göre tekrar başkan adayı olamadığı için emekliye ayrıldı. Yerine, kendisinin Başkan Yardımcılığı’nı yapan Cumhuriyetçi Parti adayı George Bush Başkan seçildi. Böylece, 2. Dünya Savaşının bitmesinden bu yana ilk defa (ve şimdiye kadar bir defa) ABD’de aynı partinin adayı üç defa üst üste Başkan seçilmiş oldu. Ronald Reagan ABD’nin en uzun yaşayan başkanı oldu.
5 Kasım 1994’de Alzheimer teşhisi konulan Ronald Reagan, 5 Haziran 2004 tarihinde öldü.
REAGAN DÖNEMİNİN ÖNEMLİ OLAYLARI
Ronald Reagan, başkan olduğu dönemde, Sandra Day O’Connor‘ı, Yüksek Mahkeme’nin ilk kadın yargıcı olarak atadı.
Reagan, Ulusal Havacılık İdaresi’ne karşı Ağustos 1981’de greve giden 11 binden fazla hava trafik kontrolörünü işten çıkardı.
Reagan, 1982’de, İngiltere’nin Arjantin’le yaptığı 74 gün savaşında, dönemin İngiltere Başbakanı Margaret Thatcher‘a destek verdi.
ABD 1983’te, Karayip adalarındaki solcu bir darbeden sonra bu ülkeyi istila etti.
Dönemin Sovyetler Birliği lideri Mihail Gorbaçov‘la 1985’de Cenevre‘de buluşan Reagan, bu buluşmayı, ABD-Sovyet ilişkilerinde “yeni bir başlangıç” olarak tanımladı.
Almanya‘nın başkenti Berlin’de, 1986’da bir diskoteğe yapılan bombalı saldırıda 2 Amerikan askeri ve 1 Türk kadının ölmesi üzerine, ABD savaş uçakları, Libya‘nın Trablus ve Bingazi şehirlerini bombaladı.
İzlanda’da 1986 yılında, ABD-Sovyetler Birliği zirvesi yapıldı. Zirvede, silahlanmanın azaltılması ve Reagan’ın önerdiği Yıldız Savaşları olarak bilinen stratejik savunma girişimi görüşüldü.
Reagan, Kasım 1986’da patlak veren “İran-gate” skandalıyla zor durumda kaldı. Bazı üst düzey yöneticiler İran’a silah satmakla suçlanarak görevden alındı ve Reagan daha sonra silah satışının “hata” olduğunu açıkladı. Satıştan elde edilen yaklaşık 30 milyon doların, Nikaragua’ya aktarıldığı ortaya çıktı.
1987’de Washington’da yapılan ABD-Sovyet zirvesinde Reagan ile Mihail Gorbaçov, orta menzilli nükleer silahların imhası konusunda anlaşma imzaladılar.
